فروردین ۱۱, ۱۴۰۲ ۱۱:۰۴ بعد از ظهر
آخرین آمار مهاجرت از افغانستان (هفته دوم تیر ۱۴۰۱)
آمار مهاجرت از افغانستان به ایران همواره جزء موضوعات مورد مناقشه در کشور ما، به ویژه در یک سال اخیر بوده است. کشور افغانستان در چند دهه اخیر همواره جزء مهاجرفرست‌ترین کشورهای دنیا بوده است. بخش عمده‌ای از روندهای جابه‌جایی افغانها به کشورهای همسایه من‌جمله ایران و پاکستان صورت می‌گیرد و از این رو مطالعه و بررسی آمار مهاجرت افغانستانی‌ها برای ایران نیز واجد اهمیت است. بیش از چهار دهه از حضور میلیونی افغانها در جامعه ایران می‌‌گذرد و تا به امروز ایران شاهد چندین موج مهاجرتی از افغانستان بوده است و در یک سال گذشته پس از روی کار آمدن طالبان موج مهاجرتی جدیدی از افغانستان به ایران شکل گرفت که این موج بر جامعه ما نیز تأثیر گذاشته است.
آمار مهاجرت از افغانستان در منابع غیرایرانی
با توجه به اختلاف‌نظرهای فراوان در خصوص رقم واقعی تعداد افغان‌های ساکن در ایران و عدم ارائه آمار دقیق توسط نهادهای داخلی درباره تعداد مهاجران ورودی و خروجی به کشور، توجه به آمارهای نهادهای بین‌المللی مرتبط با مهاجرت بسیار مفید است.
آمار مهاجران در ایران در سایت کمیساریای سازمان ملل در امور پناهندگان
یکی از منابع اماری برای تعداد مهاجران حاضر در ایران سایت کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان است. این سایت در زمستان سال ۱۴۰۰ تعداد مهاجران حاضر در ایران را ۴ میلیون نفر برآورد کرده بود. کمیساریا در آن تاریخ ۸۰۰ هزار نفر را پناهنده، ۳۱۱ هزار نفر را دارنده‌ی پاسپورت با ویزا، ۲۷۵ هزار نفر را دارنده‌ی گذرنامه خانوار و ۲.۶ میلیون نفر را بدون مدرک برآورد کرده بود. این رقم بسیار نزدیک به رقمی بود که در تیر ماه سال ۱۴۰۱ وزیر کشور پس از اتمام طرح سرشماری اتباع خارجی اعلام کرد. در تیر ماه سال ۱۴۰۱ وزیر کشور تعداد مهاجران حاضر در ایران را ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر اعلام کرده بود.
آمار مهاجرت از افغانستان در سایت سازمان جهانی مهاجرت
یکی از نهادهای ارائه دهنده آمار روندهای مهاجرتی در دنیا، سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) است که در یک سال گذشته به طور مرتب گزارش‌هایی در خصوص آمارها و روندهای جابه‌جایی و مهاجرت افغانستانی‌ها ارائه داده است. گزارش پیشین این نهاد را ترجمه و در سایت منتشر کردیم که در آدرس ذیل قابل دسترسی است. در این یادداشت گزارش جدیدتر سازمان بین‌المللی مهاجرت را ارائه می‌دهیم.
آمار مهاجرت از افغانستان از ۱ می تا ۳۰ ژوئن (۱۱ اردیبهشت تا ۹ تیر ۱۴۰۱):
بخش نخست این گزارش روندهای جابه‌جایی را از یک می (11 اردیبهشت) تا 30 ژوئن (9 تیر) سال 2022 به مدت دو ماه بررسی نموده است. مطابق داده‌های این گزارش در نیمه دوم ماه ژوئن (از ۲۶ خرداد تا ۹ تیر)، تعداد ترددهای خروجی از افغانستان به سمت ایران و پاکستان 147,101 مورد بوده است. از این تعداد 3,314 مورد از جابه‌جایی‌ها به ایران صورت گرفته و 143,787 مورد نیز آمار ورود افغانها به پاکستان بوده است. همان گونه که مشاهده می‌کنید بین آمار جابه‌جایی‌ها از افغانستان به ایران و از افغانستان به پاکستان تفاوت فاحشی وجود دارد که این امر ناشی از آن است که اکثریت ترددهای افغانستانی‌ها به ایران به شکل غیررسمی و بدون مدرک صورت می‌گیرد اما گزارش اخیر ظاهراً تعداد جابه‌جایی‌های نامتعارف افغانها به کشورهای همسایه مانند ایران را در نظر نگرفته است.
مقایسه آمار ایران و پاکستان در مورد مهاجران افغانستانی در دو ماهه اردیبهشت و خرداد
این گزارش نشان می‌دهد تعداد افراد بازگشتی از کشورهای ایران و پاکستان به افغانستان در طول دو هفته آخر این دوره، 160,162 مورد بوده است که از این رقم 31,470 از آنان از ایران به افغانستان رفته‌اند و 128,692 نفر از پاکستان. عامل بازگشت 15,278 نفر از افغان‌های از ایران، اخراج بوده و 16,192 نفر نیز بازگشتشان داوطلبانه بوده است اما از بین افغان‌های بازگشته از پاکستان، صرفاً 75 نفر آن‌ها دیپورتی بوده‌اند و بقیه یعنی 128,617 نفر بازگشت داوطلبانه به افغانستان داشته‌اند. همان گونه که می‌بینید تقریباً نیمی از آمار خروجی‌ها از ایران به افغانستان مربوط به اخراج اتباع افغان بوده در حالی که خروج افغانها از پاکستان بیشتر به صورت داوطلبانه بوده است.
چرا اخراج مهاجران افغانستانی از ایران نرخ بالاتری دارد؟
بالاتر بودن اخراج افغانها از ایران در مقایسه با پاکستان ناشی از آن است که اکثریت مهاجران افغان ساکن در ایران، فاقد مدرک بوده و دولت ایران نیز در مقابل اقدام به دستگیری و رد مرز آن‌ها نموده است. البته به نظر می‌رسد با توجه به سرشماری اتباع فاقد مدرک در چند ماه اخیر و تصمیم دولت ایران برای قانونی‌سازی مهاجران بی‌مدرک، در آینده تعداد موارد اخراج افغانها از ایران کمتر گردد.
آمار مهاجرت از افغانستان از ژوئیه 2021 تا ژوئن 2022:
بخش دیگری از این گزارش، روندهای جابه‌جایی افغانها در فاصله ژوئیه 2021 تا ژوئن 2022را نشان می‌دهد. مطابق آمار IOM تعداد ورود اتباع افغان به ایران 1,485,211 مورد بوده و تعداد خروج از ایران نیز 1,074,243 بوده است. آمار افغانستانی‌های ورودی به پاکستان نیز 2,745,697 و تعداد افراد خروجی از پاکستان به سمت افغانستان نیز 2,429,010 است. داده‌های فوق حاکی از آن است که برخلاف برخی گزارش‌ها و آمارهای عجیب و بدون پشتوانه‌ی برخی جراید و مطبوعات در سال جدید، نرخ خالص مهاجرت افغانها به ایران در طول یک سال اخیر حدود 410968 نفر بوده است.
تاثیر طالبان بر آمار مهاجرت از افغانستان
آمارهای ماهانه جابه‌جایی افغانها به ایران و پاکستان نشان می‌دهد بعد از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان مهاجرت‌ها از افغانستان به کشورهای ایران و پاکستان افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. در ماه ژوئیه ۲۰۲۱ که طالبان شروع به تصرف ولایت‌های مختلف افغانستان می‌نماید، موج افزایش مهاجرت به ایران شروع می‌شود و از اواسط اوت، یعنی زمان سقوط کابل و اعلام برپایی مجدد امارت اسلامی، شیب ورود مهاجران از افغانستان به ایران شتاب می‌گیرد و در ماه اکتبر به نقطه اوج خودش یعنی رقم 225,529 مورد ورود به ایران می‌رسد.
از این تاریخ به بعد میزان ورود اتباع افغان به ایران سیر نزولی به خود می‌گیرد لیکن از فوریه تا اواسط مارس ۲۰۲۲، ورود افغانها دوباره روند صعودی می‌گیرد. از این تاریخ به بعد تردد افغانها به ایران دوباره سیر نزولی به خود می‌گیرد و تا ژوئن ۲۰۲۲ این سیر نزولی ادامه پیدا می‌کند و به پایین‌ترین رقم در یک سال گذشته یعنی 9,254 رسید. این در حالی است که در چند ماه اخیر موج مهاجرت افغانها به پاکستان کاهشی نداشته است و حتی در یک ماه اخیر سیر صعودی نیز گرفته است.
آمار روند جابه‌جایی‌ها از ۱۶ ژوئن تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۲:
IOM در ادامه گزارش اخیرش به بررسی روند ترددها از افغانستان به ایران و پاکستان و بالعکس در فاصله ۱۶ ژوئن (۲۶ خرداد) تا ۳۰ ژوئن (۹ تیر) ۲۰۲۲ پرداخته است.
الف) از ایران به افغانستان:
در طول این مدت جابه‌جایی‌ها از ایران به افغانستان با اندکی افزایش از 31304 در دو هفته گذشته به 31470 در این دوره گزارش رسیده است. IOM در این دو هفته به 11613 از اتباع افغان بازگشته کمک کرده که 9447 نفر (81%) از آن‌ها مرد و 2166 (19%) از آنان زن بودند. در این دوره گزارش، حدود 49 درصد (15278) از تمامی ترددهای اتباع افغانستانی از جمهوری اسلامی ایران به افغانستان، به صورت اخراج صورت گرفته است. همچنین طی این دو هفته، اجساد 51 تبعه افغان که بر اثر حوادث و علل طبیعی جان باخته بودند، به کشورشان بازگردانده شد.
ب) از افغانستان به ایران:
تردد اتباع افغان به سوی جمهوری اسلامی ایران طی دو هفته گذشته از 5940 به 3314 کاهش یافته است. میانگین عبور روزانه را 221 نفر گزارش کرده‌اند که از هر پنج نفر یک نفر ماهیت چرخشی دارد. داده‌های تفکیکی جنسیتی موجود نیز نشان می‌دهد که 57 درصد از این جابه‌جایی‌ها توسط مردها و 43 درصد توسط زن‌ها بوده است. از سوی دیگر میزان ورود اتباع افغان به ایران از مرز دوغارون/اسلام قلعه نسبت به مرز میلک/زرنج بیشتر بوده است.
ج) از پاکستان به افغانستان:
در طول این دوره‌ی گزارش، 128692 جابه‌جایی از پاکستان به افغانستان مشاهده شد که میانگین ورودی روزانه 8579 نفر است. در مدت این دو هفته پاکستان 75 نفر را اخراج کرده است. اکثریت اتباع افغانستانی که در طول این مدت به کشورشان بازگشته‌اند، پس از دیدار با خانواده یا تجارت دوباره به پاکستان برگشتند. همچنین اتباع پاکستانی معمولاً برای سفرهای کاری یا دیدارهای خانوادگی به افغانستان سفر کرده‌اند. درصد تردد زنان از گذرگاه مرزی تورخم (38 درصد) نسبت به چمن (23 درصد) بیشتر بوده است.
د) از افغانستان به پاکستان:
جابه‌جایی‌ها از افغانستان به پاکستان در این دو هفته در مقایسه با دو هفته گذشته کاهش یافته است و مجموعاً شاهد 143787 جابه‌جایی بوده‌ایم. از مجموع این افراد 70 درصد مرد و 30 درصد زن بودند. به طور مشابه نسبت جنسیتی ورودی درصد عبور زنان از مرز تورخم (38 درصد) در مقایسه با چمن (23 درصد) بیشتر بوده است.
مقایسه آمارهای دو گزارش اخیر IOM درباره افغانستان:
داده‌های گزارش اخیر IOM حاکی از آن است که آمار مهاجرت از افغانستان (ورود و خروج افغانستانی‌ها به/از کشورهای همسایه‌اش یعنی ایران و پاکستان)، در مقایسه با داده‌های گزارش سابق، کاهش یافته است. به طور خاص آمارها نشان می‌دهد از ماه آوریل به بعد میزان ورود افغانستانی‌ها به ایران کاهش قابل توجهی داشته و موج مهاجرتی شکل گرفته پس از روی کار آمدن طالبان در ماه‌های اخیر فروکش کرده است؛ به گونه‌ای که در دو ماه اخیر میزان ترددها از ایران به سمت افغانستان از ترددهای صورت گرفته از افغانستان به ایران پیشی گرفته است.
در همین راستا آخرین آمارها نشان می‌دهد میانگین ورود روزانه به ایران 221 نفر است؛ در حالی که در گزارش پیشین این رقم، ۵۲۷۸ نفر بود. این در حالی است که آمار ورود به پاکستان برخلاف ایران، در دو ماه اخیر سیر صعودی به خود گرفته است. این آمارها برای کشور ما بسیار قابل توجه است و می‌تواند نگرانی‌های مسئولان کشور از تداوم مهاجرت‌ها از افغانستان به ایران را تا حدی رفع کند.
تعداد مهاجران افغانستانی ساکن در ایران: حداکثر ۴.۵ میلیون نفر
در کنار مطالب فوق باید به این نکته توجه نمود که تعداد پناهندگان افغانستانی ساکن در ایران و اتباع دارای گذرنامه، مطابق گزارش کمیساریا عالی پناهندگان سازمان ملل در سال ۲۰۲۱، به ترتیب ۷۸۰ هزار نفر و ۶۰۰ هزار نفر ذکر شده است و از طرفی دیگر آمار وزارت کشور از تعداد اتباع افغانستانی فاقد مدرکی که در طرح سرشماری شرکت کرده‌اند، نیز دو میلیون و سیصد هزار نفر بوده است.
لذا می‌توان نتیجه گرفت حتی با فرض عدم شرکت ۳۰۰ الی ۵۰۰ هزار نفر از اتباع افغان در طرح سرشماری، رقم مهاجران افغانستانی ساکن در ایران بیشتر از ۴.۵ میلیون نیست؛ آماری که سخنان سید مجید میراحمدی، معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور، نیز آن را تایید می‌نماید.
افزایش میل به بازگشت مهاجران افغانستانی حاضر در ایران
گزارش اخیر نشان می‌دهد میل به بازگشت داوطلبانه افغانستانی‌ها از ایران، در ماه‌های اخیر افزایش یافته است که این امر احتمالاً به گسترش مشکلات اقتصادی در ایران و افزایش تورم برمی‌گردد چراکه این عوامل سطح رفاه مهاجران افغانستانی را که غالباً از طبقات محروم هستند، کاهش داده و انگیزه بازگشت به کشور خود را در آنان تقویت می‌نماید.
کاهش نابرابری جنسیتی در مهاجران ورودی از افغانستان به ایران
از سویی دیگر برخلاف گزارش سابق که اختلاف فاحشی بین ورود زنان و مردان افغان به ایران وجود داشت (مردان ۹۰ درصد و زنان ۱۰ درصد)، در گزارش جدید میزان ورود زنان افغان به شدت به میزان ورود مردان نزدیک گشته است (مردان ۵۷ درصد و زنان ۴۳ درصد). به نظر می‌رسد این تفاوت آماری ناشی از افزایش میل مهاجرت زنان به ایران نیست بلکه ناشی از کاهش میل مهاجرت مردان افغان به ایران بنابه دلایل مختلف مثل مسائل اقتصادی است.
مطلب مرتبط: آخرین آمار مهاجرت از افغانستان تا پایان مهر ماه سال ۱۴۰۱
سلام
تعداد مهاجرین افغان در ایران ۱۴۰۱ هم در این مطلب ذکر شده آیا؟
متن رو بخون دیگه یک دقیق وقت بزار برای خودت عجب موجوداتی داریم
افزایش تعداد مهاجران زن افغان به کشور ما به ویژه در سال جاری و سال گذشته در مقایسه با سال های قبل ناشی از ناامنی های ایجادشده در افغانستان می باشد که بیش از گذشته معطوف به جمعیت زنان افغان می باشد. جلوگیری از تحصیل واشتغال زنان و تحمیل نکاح اجباری با طالبان سه عامل عمده ی افزایش تعداد مهاجرین زن افغان به کشور ما می باشد. نزدیک شدن میزان ونسبت مهاجرین زن افغان به تعداد مهاجرین مرد افغان به علت کاهش تعداد مهاجرین مرد آنهم بخاطر مسائل اقتصادی نیست بلکه گزارش های میدانی حاکی از افزایش مهاجران افغان اعم از مرد و زن نسبت به سال های قبل است.
امارها واقعی نیست جمعیت افغانها در ایران خیلی بیشتر از این اعداد هست