اردیبهشت ۸, ۱۴۰۳ ۵:۲۶ بعد از ظهر
دیاران خبر 42 (از صدور ۲۶ هزار شناسنامه برای فرزندان مادر ایرانی تا رونمایی از یکی از سختگیرانهترین لوایح مهاجرتی تاریخ آمریکا)
دیاران خبر بسته‌ی خبری هفتگی سایت دیاران است. بسته‌ای که می‌کوشد مهمترین اخبار و تحولات مهاجرتی در ایران و جهان را دنبال کند. دیاران خبر می‌کوشد تا نسبت به اخبار روز تحلیل داشته باشد. گذشته‌ی هر خبر را مرور کند و سناریوهای محتمل برای آینده را ارائه دهد. در این شماره به اخبار مختلفی مانند صدور ۲۶ هزار شناسنامه برای فرزندان مادر ایرانی تا رونمایی از یکی از سختگیرانهترین لوایح مهاجرتی تاریخ آمریکا می‌پردازیم.
۱. صدور ۲۶ هزار شناسنامه برای فرزندان مادر ایرانی
موضوع اعطای تابعیت و شناسنامه فرزندان مادر ایرانی در سالیان اخیر موضوعی چالش‌برانگیز بوده است. به دنبال تصویب قانون ۱۳۹۸ این امید وجود داشت که همه این افراد دارای مادر ایرانی و پدر تبعه خارجی بتوانند شناسنامه دریافت نمایند. با این حال در ۴ سال گذشته به واسطه موانع اداری و اجرایی متعدد تعداد زیادی از این گروه نتوانستند به حق قانونی خود دست یابند. اخیرا رییس سازمان ثبت احوال در مورد تعداد صدور شناسنامه ایرانی برای فرزندان حاصل از ازدواج مادر ایرانی با پدر خارجی آمار جدیدی اعلام کرد. وی اعلام کرد که برای ۲۶ هزار نفر تاکنون شناسنامه صادر شده است.
هاشم کارگر در مورد فرایند صدور شناسنامه برای فرزندان مادر ایرانی گفت: «رسیدگی به وضعیت کودکان حاصل از ازدواج مادر ایرانی و پدر خارجی و گرفتن شناسنامه براساس قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از مادر ایرانی با پدران خارجی است و آن‌ها برای گرفتن تابعیت باید به اداره اتباع استانداری‌ها مراجعه کنند. چنان چه تابعیت آن‌ها مورد تایید قرار بگیرد، اسناد هویتی ایرانی برای آنان صادر می‌شود».
از سوی دیگر اخیرا معاون پزشکی و آزمایشگاهی سازمان پزشکی قانونی نیز از رفع مشکل شناسنامه فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی خبر داد. وی گفت: «سازمان پزشکی قانونی آمادگی کامل را دارد که کارهای ژنتیک فرزندان حاصل از ازدواج بانوان ایرانی با اتباع خارجی که شناسنامه ندارند را در سراسر کشور انجام دهد. ما سال گذشته این کار را انجام دادیم و حدود ۳ هزار نفر مراجعه کردند. اکنون باید اعلام کنم که قبلا مشکل تامین کیت را داشتیم ولی الان کیت‌هایی که مرکز تحقیقات می‌سازد این مشکل را حل کرده است». این امید وجود دارد تا فرزندان مادر ایرانی بتوانند با انجام این اقدامات جدید راحت‌تر به شناسنامه ایرانی خود دست یابند.
۲. حضور بیش از یک میلیون و ۶۹۰ هزار اتباع مجاز در استان تهران
استاندار تهران اخیرا در مصاحبه‌ای آماری از تعداد اتباع مجاز ساکن در تهران ارائه نموده است. علیرضا فخاری اعلام کرده که تاکنون یک میلیون و ۶۹۰ هزار نفر اتباع مجاز در استان تهران ثبت‌نام و شناسایی شده‌اند. این رقم هم آمار شهر تهران به عنوان مهمترین شهر محل سکونت اتباع و هم دیگر شهرستان‌های استان تهران را در برمی‌گیرد. فخاری همچنین اشاره کرد در برخی شهر‌ستان‌ها با توجه به ویژگی شهر‌ها حضور اتباع در توسعه زیرساخت‌های اقتصادی مؤثر بوده و شاهد فعالیت آن‌ها هستیم.
استاندار تهران در ادامه گفت: «تا زمانی که در کشور و استان تهران اتباع حضور دارند خدمت آن‌ها خواهیم بود. اما بخشی غیرمجازی‌ها هستند که به محض شناسایی رد مرز می‌شوند و میزان آن‌ها نسبت به اتباع مجاز آن قدری نیست که تأثیرگذار باشند». وی همانند دیگر اظهارنظرهای مقامات دولتی در چند ماه اخیر تاکید کرده است که اتباع غیرمجاز جایی برای ماندن نخواهند داشت. با این حال استاندار رقمی از تعداد اتباع غیرمجاز ساکن در استان تهران اعلام نکرده است و فقط گفته تعداد آنان در مقایسه با مجازها چشمگیر نیست. این در حالی است که برخی معتقدند جمعیت مهاجران غیرمجاز در تهران و البته ایران بسیار بیشتر از برآوردهای مقامات و مراجع دولتی است. بهتر است استانداری تهران و در راس آن وزارت کشور برای رفع ابهام در این زمینه آمارهای جامع‌تر و دقیق‌تری از جمعیت اتباع ارائه دهند.
در سال جاری فضای رسانه‌ای شدیدی علیه مهاجران افغانستانی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران شکل گرفت. یکی از ادعاهای مطرح شده این بود که تعداد مهاجران افغان در ایران به عددهای بزرگی مثل ۱۰ میلیون و حتی ۱۵ میلیون رسیده است. طرفداران این رویکرد با انتقاد از عملکرد دولت در زمینه مدیریت ورود مهاجران، خواهان اخراج گسترده مهاجران از ایران بودند.
۳. برگزاری اولین نمایشگاه عرضه محصولات و تولیدات اتباع و مهاجرین خارجی
نخستین نمایشگاه عرضه محصولات و تولیدات اتباع و مهاجران خارجی سراسر کشور هفته گذشته با حضور استاندار بوشهر برپا شد. این نمایشگاهی فرصتی برای عرضه دستاوردها و محصولات مختلف تولید شده توسط اتباع ساکن در ایران بود. این نمایشگاه که عنوان آن «خدمت، رشد و شکوفایی» بود برای اولین با در ایران برگزار می‌شد. این نمایشگاه به میزبانی بوشهر و با حمایت اداره اتباع و مهاجران خارجی کشور و سازمان بین‌المللی مهاجرت به مدت چهار روز برقرار گردید. در این نمایشگاه، ۵۴ کارآفرین اتباع خارجی آخرین محصولات ساخته شده خود در کشور که بخشی دارای پایه صادراتی هستند را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دادند.
مقامات کشوری و استانی مختلفی از این نمایشگاه دیدن کردند که ازجمله آن‌ها می‌توان به رییس سازمان ملی مهاجرت و معاون اقتصادی سازمان اشاره کرد. عبدالله مبینی در آیین اختتامیه این نمایشگاه به سخنرانی پرداخت. وی با بیان این که این یک کار ابتکاری نویی در استان بوشهر بود بیان کرد: «ظرفیت و قابلیتی که در مجموعه جامعه مهاجرین و مهمانان عزیزی که ما مفتخریم میزبانی آنان را به عهده داریم نمای کوچک از اقداماتی بود که صورت گرفت». مبینی در ادامه ضمن تاکید بر حمایت دولت، وزارت کشور و سازمان ملی مهاجرت از طرح‌ها و ابتکارات اقتصادی مهاجران گفت: «باید فضایی را ایجاد کنیم که کسانی که قابلیت بالقوه و بالفعل دارند این قابلیت‌ها به سمت شکوفایی بیاید و به روز پیدا کند و هم برای جامعه و خصوصا برای جامعه مهاجر مثمر ثمر باشد».
سازمان ملی مهاجرت اخیرا برنامه‌های متعددی برای تقویت بهره‌مندی از ظرفیت اتباع خارجی در پیش گرفته است. این برنامه نیز در راستای همین رویکرد بوده است. برای حرکت از نگرش تهدید محور به مهاجران به نگرش فرصت محور تسهیل فعالیت‌های اقتصادی آنان بسیار ضروری است.
۴. حذف الزامات اخذ ویزای ایران برای اتباع ۲۸ کشور
بنابر آنچه وزارت خارجه اعلام کرده است اتباع ۲۸ کشور از تاریخ ۱۵ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ می‌توانند بدون ویزا و صرفا با همراه داشتن گذرنامه معتبر به ایران سفر کنند. بنابر مصوبه هیأت وزیران، اتباع این کشورها هر ۶ ماه یک‌بار به مدت ۱۵ روز می‌توانند در ایران بمانند. به گزارش ایسنا، هیأت دولت ۲۲ آذرماه ۱۴۰۲ سفر بدون روادید را برای اتباع حدود ۳۰ کشور مصوب کرد. اکنون معاون کنسولی وزارت امور خارجه اطلاع داده که این مصوبه برای ۲۸ کشور از ۱۵ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ اجرا می‌شود.
مطابق این مصوبه شهروندان عربستان، قطر، امارات، بحرین، کویت، ازبکستان، قرقیزستان، تونس، تانزانیا، موریتانی، زیمبابوه، موریس، سیشل، ژاپن، اندونزی، سنگاپور، ویتنام، کامبوج، برونئی، برزیل، مکزیک، پرو، کرواسی، صربستان، بوسنی و هرزگوین و بلاروس بدون نیاز به روادید، و صرفا با تهیه بلیت می‌توانند به ایران سفر کنند. علاوه بر این اتباع هندوستان درصورت ورود از مرزهای هوایی، می‌توانند بدون نیاز به روادید وارد ایران می‌شوند ولی برای ورود از مرزهای زمینی باید روادید دریافت کنند. شهروندان روسیه نیز در صورت سفر گروهی امکان ورود بدون ویزا به ایران را دارند.
ایران پیش‌تر با پنج کشور گرجستان، ارمنستان، ترکیه، سوریه، عراق و قزاقستان دوطرفه لغو روادید کرده بود. همچنین برای اتباع کشورهای آذربایجان، چین، هنگ‌کنگ و ماکائو، عمان، مصر، بولیوی، ونزوئلا، مالزی و لبنان این لغو روادید، یک‌طرفه و یا به صورت فرودگاهی در سال‌های گذشته انجام شده بود. اواخر دی‌ماه ۱۴۰۲ نیز ایران و تاجیکستان سند لغو دوسویه روادید را امضا کردند. ایران همچنین از ۱۳۹۴ در فرودگاه‌ها و برخی مبادی ورودی برای اتباع تمام کشورها، غیر از آمریکا، کانادا، انگلیس، اردن، سومالی، کلمبیا، افغانستان، پاکستان و بنگلادش، روادید صادر می‌کرد. هدف چنین اقداماتی تسهیل ورود اتباع خارجی به خصوص گردشگران به ایران است.
۵. رونمایی از یکی از سختگیرانهترین لوایح مهاجرتی تاریخ آمریکا
مجلس سنای آمریکا این هفته لایحه مهاجرتی جدید را عرضه نمود که به گفته کارشناسان یکی از سختگیرانهترین لوایح مهاجرتی تاریخ این کشور است. این لایحه محدودیت‌های چشمگیری را شامل و بایدن نسبت به تبدیل آن به قانون متعهد می‌کند. سناتور‌های آمریکایی عصر یکشنبه جزئیات بسته مورد انتظار ۱۱۸ میلیارد دلاری را منتشر کردند که سیاست اجرایی فدرال در مرز آمریکا و مکزیک را با کمک‌های زمان جنگ به اوکراین و رژیم صهیونیستی هماهنگ می‌کند. بایدن از کنگره آمریکا خواسته تا این طرح را به دلیل آنچه اصلاحات مهاجرتی و کمک به متحدان آمریکا عنوان شده، تصویب کند. رئیس جمهور آمریکا در بیانیه‌ای که کاخ سفید منتشر کرد، مدعی شد: «این لایحه شامل سخت‌ترین و منصفانه‌ترین تغییرات مرزی در دهه‌های اخیر است».
اقدامات سختگیرانه جدیدی که ماه‌ها در میان سناتور‌ها مورد بحث قرار گرفت شامل یک الزام فدرال جدید برای «بستن» مرز آمریکا و مکزیک در صورت عبور روزانه بیش از ۵ هزار نفر و برنامه‌ریزی برای بیرون راندن سریع برخی مهاجران است. در کنار مقررات اخراج سریع‌تر، پیش‌نویس این لایحه همچنین زمان مورد نیاز برای رسیدگی به درخواست‌های موفق پناهندگی را تسریع خواهد کرد.
پیش‌نویس لایحه سنا به چندین مورد از خواسته‌های مطرح شده از سوی جمهوری خواهانی که دولت بایدن را به ناتوانی در تامین امنیت مرزهای آمریکا متهم کرده‌اند، پاسخ می‌دهد. بهویژه پایان دادن به سیستم اجازه دادن به افراد برای ماندن در آمریکا در زمان رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی آن‌ها را پیشنهاد می‌کند. با توجه به افزایش تعداد مهاجران در مرزها و با شروع سال انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، موضوع مهاجرت همچنان یک موضوع کلیدی بوده و به ایجاد آشوب در هر دو سوی طیف‌های سیاسی این کشور منجر می‌شود. در واکنش به این لایحه برخی جمهوری خواهان مانند دونالد ترامپ از کنگره خواسته‌اند این لایحه را رد کند.
