مهر ۲۰, ۱۴۰۳ ۱۲:۳۱ بعد از ظهر
فرآيند ايرانی شدن دانشجويان مهاجر
فرآیند ایرانی شدن دانشجویان مهاجر به روایت یک پژوهش آماری
اوايل خردادماه بود كه حسين كريمی و زهرا منصوری پرسشنامه‌ای را براي يك تحقيق علمی طراحی كردند. آن‌ها دانشجوي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران بودند. دياران نيز با انتشار اين پرسشنامه در كانال تلگرام سعي كرد مشاركت بزرگتری را براي آنان فراهم كند. نتيجه‌ی كار پژوهشی آن‌ها در مورد تغييرات زبانی دانشجويان افغانستانی مشغول به تحصيل در ايران بدين قرار است:
طبق نمونه گيری‌های تحقيق بیش از 95 درصد از دانشجویان مشغول به تحصیل در ایران بیش از بیست سال است که در ایران به سر می‌برند. تقریباً 70 درصد از این افراد در ایران به دنیا آمده‌اند. بیش از 90 درصد از افرادی که لهجه‌ای نداشتند مایل به یادگیری لهجه‌های محلی (کابلی معیار، هزارگی، هراتی و …) خود هستند.
ناآشنایی با لهجه‌ی دری کابلی
اکثر آن‌ها با لهجه‌ی دری کابلی به‌عنوان فارسی معیار افغانستان آشنایی ندارند. کشور و ملت افغانستان هیچ‌گونه تلاش و برنامه‌ریزی برای حفظ زبان مادری این تعداد مهاجر که در کشورهای مختلف ازجمله ایران زندگی می‌کنند انجام نداده است. 65 درصد از آن‌ها اذعان کرده‌اند که رسانه‌های اجتماعی ایران نیز (ازجمله تلویزیون و رادیو) بر روی استفاده آن‌ها از لهجه‌های محلی‌شان (هزارگی، کابلی معیار، مزاری و …) تأثیر منفی داشته است.
نیمی از افراد، استفاده و به‌کارگیری از هنرمندان و بازیگران افغانستانی را “بسیار بد” تشخیص داده‌اند. با این‌حال 72 درصد از افراد ذکر کرده‌اند که در صورت امکان مایل و مشتاق به تماشای شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره‌ای افغانستانی‌ها در ایران هستند.
به‌طورکلی مهاجرین افغانستانی که در کشور ایران زندگی می‌کنند به دلیل محرومیت از حقوق شهروندی که وجود دارد (عدم ثبت‌نام در مدارس ایران، شهریه‌های سنگین حتی با قبولی در دانشگاه‌های دولتی، ممنوعیت مسافرت در بسیاری از استان‌ها، عدم تعلق گرفتن گواهینامه رانندگی و ….) با یک نوع تبعیض مواجه هستند که باعث شده است از جامعه طرد شوند و یک نوع عقب‌نشینی و گوشه‌گیری در آن‌ها شکل بگیرد. این درحالی است که بیش از نیمی از افراد گفته‌اند که تکلم با زبان فارسی معیار ایران برایشان “موقعیت اجتماعی بهتری” در بر دارد.
بیش‌ترین بخش مکالمات آن‌ها با زبان فارسی معیار ایران انجام می‌شود. در محیط‌های رسمی و اداری مثل دانشگاه و اداره‌جات با زبان فارسی معیار ایران تکلم می‌کنند. نزدیک به 36 درصد پاسخ افراد به این سؤال که آیا تکلم به زبان فارسی معیار ایران باعث “خودی” تلقی شدن شما می‌شود بله بوده است. انگیزه نیمی از آن‌ها از تکلم با زبان فارسی معیار ایران تسهیل در مکالمات بوده است.
همه‌ی آن‌ها یادگیری و فراگیری لهجه‌های محلی افغانستان برای دانشجویانی که قصد بازگشت و اشتغال در افغانستان را دارند، بسیار مهم و ضروری می‌دانند.
