مرداد ۶, ۱۴۰۳ ۸:۰۲ قبل از ظهر
پاکستان، پروفایل مهاجرتی (گزارشی از وضعیت مهاجرت در پاکستان)
گزارشی از وضعیت مهاجرت در پاکستان
مرزهای شرقی جمهوری اسلامی ایران شکل‌دهنده‌ی یکی از بزرگ‌ترین کریدورهای مهاجرتی دنیا هستند. هم افغانستان و هم پاکستان از کشورهای مهاجرفرست جهان محسوب می‌شوند. در این میان علی‌رغم این‌که حضور پاکستانی‌ها در ایران همچون افغانستانی‌ها پرتعداد نیست، ولی مسیر مهاجرتی بسیاری از افغانستانی‌ها به ایران از پاکستان عبور می‌کند. بنابراین پاکستان نه تنها از منظر کریدور مهاجرتی پاکستانی‌ها به سایر کشورها و نزدیکی‌های فرهنگی-اقتصادی با ایران بلکه از منظر کریدور مهاجرتی افغانستانی‌ها هم برای کشور ما اهمیتی دوچندان دارد.
اندیشکده‌ی دیاران که در سال ۱۳۹۶ با هدف تسهیل زیست مهاجران در ایران تأسیس شد در راستای مأموریت اجرای پژوهش‌های مربوط به مهاجرت در ایران در تلاش است تا پروفایل مهاجرتی کشورهای همسایه‌ی ایران را تهیه و به‌روزرسانی کند. گزارش پیش رو اولین پروفایل مهاجرتی کشورهای همسایه‌ی ایران است. منبع آن، گزارش «PAKISTAN, MIGRATION SNAPSHOT» است که در سال ۲۰۱۹ توسط سازمان جهانی مهاجرت منتشر شده است.
مهاجرت در پاکستان
پاکستان ۷۹۶۰۹۵ کیلومتر مربع وسعت و ۱۹۷ میلیون نفر جمعیت دارد. پاکستان با ۴ کشور مرز مشترک دارد: در غرب با جمهوری اسلامی ایران و افغانستان، در شمال با چین و در شرق با هندوستان. مرز جنوبی این کشور آبی و با دریای عربی است. بر اساس برآوردهای UNDP شاخص توسعه‌ی انسانی پاکستان ۰.۵۶۲ است که از متوسط شاخص توسعه‌ی انسانی سایر کشورها پایین‌تر و در رتبه‌ی ۱۵۰ جهان از میان ۱۸۹ کشور است. در حدود ۳۹ درصد از جمعیت پاکستان در فقر چند بعدی زندگی می‌کنند. با این حال سطح توسعه و شاخص‌های فقر چندبعدی ر نواحی روستایی و شهری این کشور تفاوت بسیار بالایی دارند. در نواحی شهری، از هر ۱۰ پاکستانی ۱ نفر درگیر فقر چندبعدی است، در حالی‌که این نسبت در نواحی روستایی ۵ نفر از هر ۱۰ نفر است. چالش‌های اصلی توسعه مربوط به سیستم آموزش و دسترسی به خدمات بهداشتی است.
از منظر مهاجرتی، به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی پاکستان به عنوان گذرگاه بین جنوب آسیا، آسیای میانه و خاورمیانه این کشور همیشه نقش پلی بین آسیا و اروپا را ایفا کرده است. از سویی دیگر این کشور را همزمان می‌توان به عنوان یک مبدا، گذرگاه و مقصد مهاجرتی برای جریان‌های مهاجرتی در نظر گرفت.
در سال ۲۰۱۷ در پاکستان حدود ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار مهاجر حضور داشتند که ۴۵.۱ درصدشان اهل افغانستان بودند. در همان سال، ۱.۴ میلیون نفر از ۱.۵ میلیون نفری که در پاکستان متولد شده بودند وضعیت پناهندگی داشتند.
در حالی‌که مهاجرت به پاکستان ابعاد فرامرزی دارد، مقصد مهاجرت جمعیت‌های بزرگی از پاکستانی‌ها در جهان پراکنده است. در سال ۲۰۱۷ حدود ۲۲ درصد از ۶ میلیون مهاجر پاکستانی در عربستان سعودی زندگی می‌کردند، ۱۸ درصد در هندوستان، ۱۶ درصد در امارات متحده‌ی عربی، ۱۵ درصد در اروپا و ۶ درصد در آمریکا.
مدیریت مهاجرت در پاکستان
در سطح ملی برای مدیریت مهاجرت در پاکستان، نقش اصلی را وزارت کشور ایفا می‌کند. ثبت ملی، تابعیت، مهاجرت، مقررات ورود و خروج اتباع خارجی و اقدامات مبارزه با قاچاق همگی از وظایف وزارت کشور است. که این مسئولیت‌ها بیشتر با مقامات مختلف زیر نظر وزارت کشور مشترک است. واحد مدیریت مهاجرت واحدی است که به مبارزه با قاچاق انسان اختصاص داده شده است. از وظایف آن ایجاد ارتباط بین وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و کارگزاران مختلف برای مبارزه جمعی با قاچاق انسان است. اداره ملی ثبت اتباع خارجی وظیفه ثبت اتباع خارجی بدون مدرک را بر عهده دارد و سازمان ملی ثبت داده‌ها مسئول صدور کارت‌های هویت ملی و کارت‌های شناسایی ویژه برای شهروندان پاکستانی خارج از کشور است.
مهاجرت اتباع پاکستانی زیر نظر وزارت کار، نیروی انسانی و پاکستانی‌های خارج از کشور است که متشکل از سه سازمان است که روی مسائل مربوط به مهاجرت کار می‌کنند. بنیاد پاکستانی‌های خارج از کشورطرح‌ها و امتیازات دولتی را برای اتباع پاکستانی خارج از کشور ایجاد و مدیریت می‌کند. علاوه بر این، آنها در سفارتخانه‌ها و دفاتر کنسولی پاکستان در خارج از کشور نیز حضور دارند. اداره مهاجرت و استخدام در خارج از کشورمسئول مدیریت، کنترل و حفاظت از کارگران مهاجر پاکستانی است. و در نهایت، شرکت استخدام خارج از کشور مسئول برنامه‌های استخدامی دولت به دولت است.
متن کامل این گزارش در فایل زیر قابل دسترس است:
