آذر ۱۷, ۱۴۰۳ ۹:۲۸ بعد از ظهر
سفر قندهار
«چای سبز در پل سرخ» با عنوان فرعی «یادداشت های سفر به افغانستان»، کتابی است نوشته پیمان حقیقت طلب، محسن شهرابی فراهانی و حسین شیرازی که توسط انتشارات میراث اهل قلم با همکاری نشر آمو به چاپ رسیده است. این کتاب که درواقع می توان آن را سفرنامه نویسندگان به افغانستان دانست، حاصل تلاشی است که برای درک بهتر و دقیق تر زندگی مهاجران افغانستانی صورت گرفته است. «چای سبز در پل سرخ» مجموعه پنجاه وچهار یادداشت از سفر نویسندگان به افغانستان به همراه دو پیوست است. پیوست اول کتاب معرفی سفرنامه هایی است که قبل از این کتاب به زبان فارسی طی سال های مختلف به چاپ رسیده اند. کتاب «سفر قندهار» یکی از کتاب‌هایی است که در پیوست این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است:
«سفر قندهار»[1] سفرنامه‌ی سید حمید جهان‌بخت به شهر قندهار از مرز پاکستان است. نویسنده‌ی کتاب خودش را نه در مقدمه و نه در متن کتاب معرفی نمی‌کند. تنها با جست‌وجو در گوگل به این می‌رسیم که جهان‌بخت از دیپلمات‌های صاحب‌مقام وزارت امور خارجه است. او در کتاب از جایگاه اداری خود سخنی به میان نیاورده است. نویسنده در مقدمه‌ی سفرنامه‌اش هدف را ابلاغ یک رسالت عرفانی و معرفی اجمالی دیده‌ها و شنیده‌های جالب توجه اجتماعات تقریبا بسته‌ی همسایه عنوان کرده است. سید حمید جهان‌بخت با همراه یک افغانستانی که در سفرنامه با نام «مغولی» ذکر شده است، از مرز میرجاوه‌ی ایران گذر می‌کند و پس از گذر از بیابان‌ها و کوهستان‌های بلوچستان پاکستان به کویته می‌رسد و از آن‌جا وارد مرزهای جنوبی افغانستان می‌شود تا به قندهار برود. هدف او از رفتن به قندهار زیارت «خرقه‌ی شریف» است:
«خرقه‌ی شریف لباسی است که پیامبر اکرم به اویس مرحمت فرموده‌اند، گویند این جامه تا زمان امیر تیمور در عراق بود، وی پس از حمله خود آن را به سمرقند برده و در «ده‌بید» برای نگهداری آن جایی را تعیین و ساداتی را متولی آن نمود. (دایره‌المعارف آریانا-۴۳۲۴) بعداً خرقه به بخارا آورده شده و در نهایت به جوزجان می‌رسد. در مصاف احمدشاه ابدالی با شاه‌مرادبیگ امیر بخارا وی آن را تقدیم احمدشاه کرد. کثرت زوار خرقه تا حدی بوده است که جابه‌جایی آن به قندهار ماه‌ها به طول می‌انجامد. عاقبت در قندهار به امر احمدشاه بر روی آن گنبدی ساخته شده که به «خرقه شریف» موسوم و معروف می‌باشد.»
ارزش کتاب «سفر قندهار» در توصیفات دقیق نویسنده از آداب و رسوم بلوچ‌های پاکستان و اهالی جنوب افغانستان است. آداب و رسوم و نظام به شدت قبیله‌ای حاکم بر جغرافیای جنوب افغانستان و بلوچستان پاکستان به دقت در این سفرنامه تشریح شده‌اند. گفت‌وگوهای نویسنده با اهل سنت پشتونستان و عقاید به شدت صلب آنان در مورد شیعیان، آداب و رسوم تحجرآمیزی همچون کالاکالی و ازدواج زنان با قرآن در پاکستان و نظام سرداری حاکم بر نواحی شمال پاکستان و جنوب افغانستان به خوبی در این کتاب توصیف شده‌اند. مسیری که نویسنده رفته از مسیرهایی است که برای رفتن ایرانیان به افغانستان اصلا معمول نیست. مشابه این مسیر را نویسنده‌ی کتاب «افغانستان، سرزمین دره‌ها» نیز در اوایل دهه‌ی هفتاد طی کرده بود. اما میزان دقت روایات سید حمید جهان‌بخت از ویژگی‌های قومی قبیله‌ای مردمان آن خطه بسیار بیشتر است.
[1] این کتاب در سال ۱۳۸۹ در ۱۰۶ صفحه توسط انتشارات نورالعطیه و صراط‌المستقیم منتشر شد.
برای خرید سفرنامه” چای سبز در پل سرخ” و ارسال رایگان، روی تصویر زیر کلیک کنید.
