اردیبهشت ۱۵, ۱۴۰۳ ۲:۳۲ قبل از ظهر
دیاران خبر 26 (از اخراج ۲۲۴ هزار نفر از مهاجران غیرمجاز از مرز تایباد تا بحران مهاجرتی در نیویورک)
دیاران خبر بسته‌ی خبری هفتگی سایت دیاران است. بسته‌ای که می‌کوشد مهم‌ترین اخبار و تحولات مهاجرتی در ایران و جهان را دنبال کند. دیاران خبر می‌کوشد تا نسبت به اخبار روز تحلیل داشته باشد. گذشته‌ی هر خبر را مرور کند و سناریوهای محتمل برای آینده را ارائه دهد. در این شماره به اخبار مختلفی مانند اخراج ۲۲۴ هزار نفر از مهاجران غیرمجاز از طریق مرز تایباد تا بحران مهاجرتی در نیویورک می‌پردازیم.
1. اخراج ۲۲۴ هزار نفر از مهاجران غیرمجاز از طریق مرز تایباد
سردار مجید شجاع، فرمانده مرزبانی خراسان رضوی هفته جاری در مصاحبه‌ای اعلام کرد از ابتدای سال جاری حدود ۲۲۴ هزار نفر از مهاجران غیرمجاز افغانستانی از کشور ما اخراج شده‌اند. این مهاجران در نقاط مختلف کشور شناسایی و از طریق مرز تایباد تحویل نماینده کشور افغانستان شدند. بنا به اعلام سردار مجید شجاع میزان اخراج مهاجران غیرمجاز در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۵درصد افزایش داشته است. وی اضافه کرد: «همچنین در این مدت، ۳۰ هزار متجاوز مرزی در مرزهای خراسان رضوی دستگیر شده‌اند». فرمانده مرزبانی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: «خوشبختانه اکنون امنیت کامل در مرزهای استان خراسان رضوی برقرار است. مرزبانان اجازه هیچ‌گونه تحرک به قاچاقچیان و متخلفان در مرز‌ها را نمی‌دهند».
اخراج ۲۲۴ هزار نفر از مهاجران غیرمجاز افغانستانی از ایران در طول ۴ ماه و نیم اول سال رکورد قابل توجهی است. مقامات انتظامی یا وزارت کشور ایران هیچ‌گاه آمارهای جامع و کاملی از مهاجران غیرمجاز اخراج شده ارائه نمی‌دهند. به همین دلیل نمی‌توان تحلیل و مقایسه دقیقی از اتباع طرد شده در طول سالیان مختلف بیان نمود. البته برخی سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان بین‌المللی مهاجرت نیز آمارهایی را سالانه از میزان ورود اتباع افغانستانی به ایران و برعکس خروج آن‌ها از ایران منتشر می‌کنند.
مقایسه آمارهای داخلی و بین‌المللی موجود نشان می‌دهد آمار اخراج مهاجران غیرمجاز در ایران در ۱۰ سال گذشته هیچ گاه کمتر از ۲۰۰ هزار نفر در سال نبوده است. در برخی از سال‌ها مانند سال ۲۰۱۸، میزان اخراج‌ها به بیش از ۴۰۰ هزار نفر رسید. البته بالاترین آمار اخراج مهاجران غیرمجاز مربوط به سال ۱۴۰۰ است که با بازگشت طالبان به قدرت میزان مهاجرت‌ها به ایران افزایش زیادی یافت. در این سال بیش از یک میلیون نفر از مهاجران غیرمجاز از کشور اخراج شدند.
۲. آغاز ثبت‌نام اربعین برای اتباع خارجی
از هفته جاری ثبت‌نام اتباع خارجی و مهاجرین ساکن در ایران برای شرکت در اربعین آغاز شده است. بنا به اطلاعیه سازمان ملی مهاجرت امسال ثبت‌نام در اربعین به دو روش اینترنتی و مراجعه حضوری انجام می‌گیرد. در روش اینترنتی زائرین اربعین باید از طریق سامانه هوشمند سازمان ملی مهاجرت (سهما) به نشانی http:/irmigrationorg.ir اقدام به ثبت‌نام نمایند. متقاضیان با بارگذاری اطلاعات و مدارک خود یک کد رهگیری دریافت می‌کنند. پس از آن گذرنامه به آدرسی که در سامانه ثبت کرده‌اند، ارسال می‌شود. در این روش هیچ لزومی به مراجعه حضوری مهاجرین خارجی به ادارات امور اتباع و مهاجرین خارجی استان‌ها، دفاتر کفالت، سازمان حج و زیارت و دفاتر خدمات زیارتی و سیاحتی نیست.
براساس اطلاعیه سازمان ملی مهاجرت اصل بر ثبت‌نام اینترنتی است اما در صورت عدم دسترسی به بستر اینترنتی، اتباع خارجی می‌توانند از سه‌شنبه 24 مرداد با مراجعه به دفاتر خدمات و اشتغال اتباع خارجی سازمان ملی مهاجرت در شهرهای مختلف به صورت حضوری نیز اقدام به ثبت‌نام نمایند. امسال قرار نبود ثبت‌نام حضوری نیز انجام شود اما سازمان ملی مهاجرت اعلام کرد با توجه به استقبال گسترده اتباع و مهاجرین خارجی مقیم ایران جهت حضور در مراسم اربعین و عدم دسترسی برخی از آنان به اینترنت، امکان ثبت‌نام حضوری نیز فراهم شد.
در این طرح اتباع خارجی دارنده کارت آمایش و هویت، گذرنامه خانواری، مدارک اقامتی ازجمله (عادی، ویژه، تحصیلی، ازدواجی، سرمایه‌گذاری و پروانه کاری) و حتی اتباع شرکت کننده در طرح‌های بازشماری و شناسایی جدیدالورودین نیز می‌توانند شرکت کنند. سازمان ملی مهاجرت جدیدا با راه‌اندازی سامانه سهما تلاش کرده امورات اتباع خارجی را از طریق این سامانه مدیریت کند. ثبت‌نام دانش‌آموزان مهاجر نیز از طریق همین سامانه انجام می‌گیرد.
۳. توافق بریتانیا با ترکیه برای کنترل مهاجران غیرقانونی
دولت بریتانیا در راستای تشدید سیاست‌های بازدارندگی علیه ورود مهاجران غیرمجاز به این کشور توافقی را با ترکیه منعقد کرده است. وزارت کشور بریتانیا اعلام کرد که این توافق از جمله شامل یک مرکز صلاحیت است که قرار است توسط پلیس ترکیه راه‌اندازی شود و ازجمله امکان تبادل آسان‌تر داده‌ها را فراهم می‌کند. سوئلا براورمن، وزیر کشور انگلیس درباره این توافق گفت: «ما باید هر کاری که می توانیم برای شکستن حلقه‌های قاچاق و توقف قایق‌ها انجام دهیم». براورمن ادامه داد: «شراکت ما با ترکیه، دوست و متحد نزدیک، به آژانس‌های مجری قانون اجازه می‌دهد تا با یکدیگر در این موضوع بین‌المللی همکاری کنند و با زنجیره لجستیکی قایق‌های کوچک مقابله کنند». به گفته وزارت کشور انگلیس، دو کشور تعهد خود را به همکاری در این زمینه و تقویت همکاری با کشورهای مبدأ و ترانزیت مهاجران مورد تاکید قرار دادند.
این طرح جدید در نشست آتی گفتگوی بریتانیا و ترکیه در مورد مهاجرت که قرار است به زودی در لندن برگزار شود، ارائه خواهد شد. رابرت جنریک، وزیر امور مهاجرت انگلیس اعلام کرد که این توافق در درجه اول در مورد تبادل اطلاعات و آموزش است. دولت محافظه کار انگلیس اخیراً چندین طرح را برای جلوگیری از عبور پناهجویان بالقوه و اخراج مهاجران غیرمجاز به بریتانیا اعلام کرده است. پارلمان بریتانیا چندی پیش قانون مهاجرت‌های غیرقانونی را تصویب کرد که قصد دارد افرادی را که به طور غیرقانونی وارد این کشور شده‌اند از حق پناهندگی محروم کند. اخیرا هم طرح اسکان پناهجویان در یک کشتی شناور را اجرا کرد که مورد انتقادات بسیاری قرار گرفت.
امروزه همکاری بین‌المللی با کشورهای مبدا یا محل ترانزیت مهاجران به یک سیاست راهبردی برای کشورهای توسعه‌یافته برای کنترل مهاجران تبدیل شده است. بریتانیا بعد از جدایی از اتحادیه اروپا تلاش کرده خودش به‌تنهایی با کشورهای دیگر در این زمینه توافق‌نامه‌هایی منعقد کند.
۴. ثبت رکورد تازه‌ای از مهاجرت غیرمجاز به اروپا
فرانتکس، آژانس محافظت از مرزهای خارجی اتحادیه اروپا، از ثبت رکورد تازه‌ای در مهاجرت غیرقانونی به اروپا خبر داده است. از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون بیشتر از ۱۷۶ هزار پناهجو سعی داشته‌اند به طور غیرقانونی خود را به اروپا برسانند. این عدد بیشترین نرخ مهاجرت از سال ۲۰۱۶ تاکنون را نشان می‌دهد. فرانتکس روز جمعه ۲۰ مرداد در گزارشی نوشت: «فقط در ماه جولای امسال، بیش از ۴۲ هزار تن به ثبت رسیده است که بیشترین تعداد را از ماه مارس سال ۲۰۱۶ تا به حال نشان داده است». این رقم در مقایسه با ماه مارچ سال قبل، افزایش ۱۹ درصدی را نشان می‌دهد. براساس این گزارش، بیش از نیمی از این موارد سفرهای غیرقانونی، از طریق دریای مدتیرانه مرکزی، یعنی از لیبی و تونس، از مسیر سیسیل و مالت صورت گرفته است که حاکی از دو برابر شدن عبور غیرقانونی از این راه بوده است.
براساس ارزیابی فرانتکس، فشار شدید مهاجرت از این مسیر، ممکن است در ماه‌های آینده ادامه یابد زیرا قاچاقبران انسان با توجه به رقابت‌های شدید میان خود، قیمت‌های نازل‌تر را برای عبور از دریای مدتیرانه عرضه می‌کنند. برعکس از همه مسیرهای دیگر شمار موارد سفرهای غیرقانونی رو به کاهش بوده است. این امر در مورد مسیر بالکان غربی نیز صدق می‌کند که با ثبت ۵۲ هزار و ۲۰۰ مورد در رده دوم بعد از مسیر دریای مدیترانه مرکزی قرار داشت. فرانتکس گفته است که دلیل این کاهش، وضع قاعده‌های شدید ویزا توسط کشورهای حوزه بالکان بوده است.
اعضای اتحادیه اوپا در سالیان اخیر همانند دیگر کشورهای غربی، تلاش‌های بسیاری برای کنترل جریانات پناهجویی و اخراج مهاجران غیرقانونی انجام داده‌اند. با این اوصاف اقدامات آنان چندان موفق نبوده است. خود فرانتکس نیز که وظیفه مراقبت از مرزهای خارجی اتحادیه اروپا را برعهده دارد، به شدت مورد انتقاد قرار دارد.
۵. بحران مهاجرتی در نیویورک
بسیاری از ایالات و شهرهای آمریکا در سال جاری میلادی درگیر موج ورود مهاجران بوده‌اند. مطابق اخبار منتشر شده بحران مهاجران اخیرا به شهر نیویورک رسیده است. نزدیک به ۱۰۰ هزار مهاجر در این شهر به سر می‌برند و حالا شهردار این کلان شهر آمریکا از دولت جو بایدن خواسته است برای رسیدگی به این بحران، وضعیت اضطراری ملی اعلام کند. اریک آدامز، شهردار نیویورک می‌گوید: «بیش از ۵۷ هزار مهاجر به طور متوسط در هر شب تحت مراقبت شهر هستند و نزدیک به ۱۰۰ هزار پناهجو از سال گذشته به این شهر پناه برده‌اند». وی هشدار داد هجوم پناهجویان در سال‌های آینده میلیاردها دلار هزینه برای این شهر خواهد داشت. دفتر شهردار نیویورک اعلام کرده که شهرداری در طول سال مالی ۲۰۲۳، ۱.۴۵ میلیارد دلار برای سرپناه، غذا و خدمات برای پناهجویان هزینه کرده و درنهایت می‌تواند تا ۱۲ میلیارد دلار از سال مالی ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ هزینه کند.
به دلیل افزایش مهاجران، چندین ایالت دموکرات، وضعیت اضطراری اعلام کرده‌اند. مائورا هیلی، فرماندار ماساچوست روز سه شنبه در این ایالت وضعیت اضطراری اعلام کرد. در حالی که ایالت شیکاگو و نیویورک اوایل سال جاری به دلیل هجوم مهاجران وضعیت اضطراری اعلام کرده بودند. شهردار نیویورک هم در ماه اکتبر برای این شهر وضعیت اضطراری اعلام کرد.
دولت جو بایدن امسال به‌شدت درگیر مساله افزایش مهاجرت‌ها شده است و به‌شدت از جانب رقبای جهوری‌خواه نیز تحت فشار است. بایدن امسال اعزام یک هزار و ۵۰۰ سرباز به مرز مکزیک را برای مقابله با مهاجرت غیرقانونی اعلام کرد که پس از برداشته شدن محدودیت‌های اعمال شده در دوران همه‌گیری کووید-۱۹ در۱۱ ماه می رو به افزایش خواهد بود. رئیس جمهور آمریکا گفت که کاخ سفید در تلاش است تا ورود مهاجران به خاک آمریکا را کنترل کند. باید دید آیا سیاست‌های فعلی بایدن می‌تواند ورود فزاینده پناهجویان را مهار کند.
