اردیبهشت ۸, ۱۴۰۳ ۱۰:۲۷ بعد از ظهر
دیاران خبر 18 (از ساماندهی امور مهاجران خارجی مقیم ایران تا هزینه سنگین لایحه جدید مهاجرتی بریتانیا)
دیاران خبر بسته‌ی خبری هفتگی سایت دیاران است. بسته‌ای که می‌کوشد مهم‌ترین اخبار و تحولات مهاجرتی در ایران و جهان را دنبال کند. دیاران خبر می‌کوشد تا نسبت به اخبار روز تحلیل داشته باشد. گذشته‌ی هر خبر را مرور کند و سناریوهای محتمل برای آینده را ارائه دهد. در این شماره به اخبار مختلفی مانند ساماندهی امور مهاجران خارجی مقیم ایران و هزینه سنگین لایحه جدید مهاجرتی بریتانیا می‌پردازیم.
۱. عزم دولت برای ساماندهی امور مهاجران خارجی مقیم ایران
وزیر کشور بار دیگر بر ضرورت ساماندهی امور مهاجران خارجی مقیم ایران تاکید کرد. احمد وحیدی در سخنرانی خود در مراسم افتتاح کارگاه ساماندهی طرح حکمرانی هوشمند مهاجران در وزارت کشور افزود: «داشتن آمار دقیق اتباع خارجی مقیم ایران و ارائه برخی خدمات لازم و ضروری نظیر سیم‌کارت تلفن همراه و بازکردن حساب بانکی از ضرورت‌های اولیه برای ارائه این خدمات است».
وحیدی گفت با تشکیل سازمان ملی مهاجرت و راه‌اندازی سامانه مربوط به مهاجران بسیاری از چالش‌های موجود در این خصوص برطرف می‌شود. وی خاطرنشان کرد وجود چنین سامانه‌ای موجب می‌شود آمار دقیقی از مهاجران در کشور داشته باشیم. همچنین بتوانیم برنامه‌ریزی‌های لازم را برای ارائه خدمات بهتر به عمل آوریم. وی در خصوص ارایه خدمات به اتباع خارجی مقیم ایران تاکید کرد: «سازمان ملی مهاجرت نقطه کلیدی برای رسیدگی به مشکلات اتباع خارجی و ساماندهی مهاجران مقیم ایران است. لایحه ایجاد سازمان ملی مهاجرت به مجلس شورای اسلامی رفته و امیدواریم که با تلاش نمایندگان در تصویب این لایحه تسریع شود».
عبدالله مبینی، رییس سازمان ملی مهاجرت، هم در این نشست خاطر نشان کرد: «مساله مهاجران بسیار متنوع و متکثر است و باید طرح‌های نوینی در ارتباط با ارائه خدمات به این عزیزان تهیه و اجرا شود». مبینی با اشاره به طراحی و تهیه سامانه‌ای هوشمند برای رسیدگی بهتر به امور مهاجران مقیم ایران در سازمان مزبور افزود: «در کارگاه مزبور به عنوان اولین گام مدیران کل استان‌های سراسر کشور در ارتباط با نحوه استفاده از این سامانه، آموزش‌های لازم را فرا می‌گیرند».
در یک سال گذشته بحث‌های بسیاری پیرامون موضوع ساماندهی مهاجران مطرح شده است. از برگزاری طرح سرشماری اتباع خارجی بی‌مدرک گرفته تا طرح تاسیس سازمان ملی مهاجرت. به‌تازگی لایحه برنامه هفتم توسعه نیز مقرراتی را در مورد ساماندهی اتباع خارجی تعیین کرده است. باید دید در عمل ساماندهی مهاجران چگونه اجرا می‌شود.
۲. ورود حدود یک میلیون و 200 هزار گردشگر درمانی به ایران در سال
مدیرکل همکاری‌های بین‌المللی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در همایش بین‌المللی آموزش پزشکی میان فرهنگی به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان در شهمیرزاد اعلام کرد سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بیمار بین‌المللی برای درمان در مراکز درمانی کشور پذیرش می‌شوند. محمدامیر امیرخانی گفت: «این تعداد پذیرش بیماران بین‌المللی در کشور با توجه به ظرفیت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی در حد انتظار نیست. باید مراکز درمانی با کسب استانداردها در افزایش پذیرش بیماران بین‌المللی بیشتر نقش‌آفرینی کنند».
وی ظرفیت‌سازی در عرصه بین‌المللی و نقش‌آفرینی در منطقه را از رویکردهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دانست. امیرخانی همچنین در این همایش تعداد دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی در ایران را حدود 7 هزار نفر اعلام کرد. وی از عزم وزارت بهداشت برای افزایش تعداد دانشجویان بین‌المللی رشته‌های علوم پزشکی خبر داد.
گردشگری سلامت اصطلاحی گسترده است که طیف وسیعی از فعالیت‌های متنوع را در بر می‌گیرد که به سفر کردن به کشورهای دیگر به قصد دریافت خدمات درمانی و بهداشتی گفته می‌شود. حوزه گردشگری سلامت امروزه به یکی از زیرشاخههای مهم صنعت توریسم در دنیا تبدیل شده است و منبعی برای ارزآوری و افزایش درآمد کشورها است. ایران نیز در سالیان اخیر فعالیت‌هایی در راستای تقویت توریسم درمانی انجام داده و پیشرفت‌هایی داشته است. اما به نسبت سایر کشورهای همسایه مثل ترکیه، ایران نتوانسته بهره خوبی از درآمدهای این حوزه ببرد. مسئولان وزارت بهداشت بارها از برنامه این وزارت‌خانه برای افزایش تعداد گردشگران درمانی ایران خبر داده‌اند.
۳. بی‌توجهی اتحادیه اروپا به پناهجویان افغانستانی
کمیته بین‌المللی نجات در گزارش اخیر خود گفته است دولت‌های اتحادیه اروپا پیوسته نیاز پناهجویان افغان را نادیده گرفته‌اند. این کمیته اعلام کرد در سال ۲۰۲۲ میلادی از ۲۷۰ هزار شهروند افغانستان که به عنوان اشخاص محتاج به حمایت دائمی شناسایی شدند، تنها ۲۷۱ نفر در اتحادیه اروپا اسکان داده شدند. این عدد فقط ۰.۱ درصد افغانستانی‌های نیازمند حمایت را تشکیل می‌دهد. به گزارش کمیته بین‌المللی نجات بسیاری از افغانستانی‌‌ها که سومین جمعیت بزرگ پناهجویان سراسر دنیا را تشکیل می‌دهند، با گذشت نزدیک دو سال از تسلط طالبان بر افغانستان، همچنان از بهره‌مند شدن از امنیت در اروپا محروم‌اند.
در این گزارش آمده است که پناهجویان افغان با موانع قابل توجهی در اروپا مواجه هستند. ازجمله این موانع می‌توان به تهدید به اخراج از خاک اروپا و یا بازگشت اجباری به افغانستان، موانع دستیابی به رویه‌های عادلانه پناهندگی و گذراندن زمان‌های طولانی در مراکزی مشابه بازداشتگاه اشاره کرد. همچنین بسیاری از طرح‌های تکمیلی که توسط کشورهای اتحادیه اروپا با هدف رساندن افغان‌ها به امنیت اجرا شده در مقیاس بزرگ تحقق نیافته یا به هدف خود نرسیده است. درنتیجه اکثر اتباع افغانستانی در کشورهای همسایه سرگردان مانده‌اند. به گزارش کمیته بین‌المللی نجات، نزدیک به دو سوم مردم افغانستان در حال حاضر محتاج کمک‌های بشردوستانه هستند.
با توجه به تعداد بالای پناهجویان افغانستانی در دنیا و تداوم مشکلات داخلی افغانستان ضروری است کشورهای توسعه‌یافته ازجمله اتحادیه اروپا مسئولیت‌پذیرتر عمل کنند و اجازه دهند تعداد بیشتری از آوارگان و پناهجویان افغان در این کشورها سکونت کنند. این امر باعث می‌شود فشار فعلی که بر کشورهای همسایه افغانستان مثل ایران و پاکستان وجود دارد، کاسته شود. بدون شک حل مساله پناهجویان بدون همکاری بین‌المللی قابل حل نیست.
۴. اتباع خارجی 41.7 درصد از جمعیت عربستان سعودی
به گزارش خبرگزاری مهر اخیرا سازمان آمار عربستان سعودی اعلام کرده که طبق آمار مربوط به سال ۲۰۲۲، جمعیت عربستان سعودی ۳۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بوده است. از این میزان ۱۸ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از جمعیت این کشور را شهروندان سعودی و ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن را نیز اتباع کشورهای دیگر تشکیل می‌دهند. به عبارت دیگر شهروندان عربستان سعودی ۵۸.۴ درصد از ساکنان این کشور را تشکیل می‌دهند. در حالی که ۴۱.۶ درصد از جمعیت نیز اتباع کشورهای دیگر هستند.
اتباع بنگلادش، هند، پاکستان، یمن، مصر، سودان، سوریه، اردن، فلسطین، لبنان، کویت، سومالی و تونس دارای بیشترین جمعیت خارجی‌ها در عربستان سعودی هستند. برخی کارشناسان معتقدند که با افزایش شمار اتباع خارجی ساختار جمعیتی این کشور را تغییر داده و این مساله از منظر اجتماعی زنگ خطری برای کشور به‌شمار می‌آید.
به جز عربستان سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز دارای نرخ جمعیت بسیار بالایی از مهاجران در کشورهای خود هستند. اغلب این مهاجران کارگرانی هستند که برای اجرای پروژه‌های توسعه‌ای کشورهای حاشیه خلیج فارس به این کشور وارد شده‌اند. در سالیان اخیر اخبار متعددی در مورد نقض حقوق مهاجران در کشورهای مذکور منتشر شده است و انتقاداتی بسیاری از این کشورها شده است.
۵. هزینه سنگین لایحه جدید مهاجرتی بریتانیا:
دولت بریتانیا چند ماه پیش لایحه مهاجرت غیرقانونی را به پارلمان تقدیم کرد و هم‌اکنون این لایحه در حال رسیدگی در مجلس اعیان بریتانیا است. بر اساس پیش‌بینی‌های دولتی اجرای این لایحه شاید در دو سال بیش از ۷ میلیارد دلار برای دولت بریتانیا هزینه داشته باشد. این هزینه باید صرف بازداشت و اخراج افرادی شود که با قایق‌های کوچک به بریتانیا می‌رسند. دولت ریشی سوناک اشاره‌ای به هزینه اجرای این لایحه در صورت تصویب نکرده است اما یکی از منابع ارشد دولتی آن را یکی از فشارهای اصلی بر بودجه توصیف کرد.
این لایحه جدید به دولت بریتانیا اختیار می‌دهد هر کسی را به زعمش غیرقانونی وارد بریتانیا شده است، از این کشور اخراج و امکان درخواست پناهندگی بریتانیا را از او سلب کند. این لایحه علاوه بر بار مالی سنگینی که دارد، به دلایل حقوق بشری نیز به شدت مورد انتقاد گرفته است. وزارت کشور بریتانیا نیز گفته‌اند که اجرای این لایحه پرهزینه و پیچیده است و یکی از اعضای این وزارت‌خانه، اجرای کل این فرایند را چالش لجستیکی بزرگی برای بریتانیا خوانده است.
سال گذشته بیش از ۴۵ هزار نفر سوار بر قایق‌های کوچک از کانال مانش عبور کردند. هدف این لایحه این است که این گونه سفرهای خطرناک را متوقف کند اما در مورد موفقیت این لایحه تردیدهای زیادی وجود دارد. اتخاذ نگرش‌های و سیاست‌های سخت‌گیرانه و کیفری در قبال مهاجران تاکنون نه برای بریتانیا و نه دیگرکشورهای درگیر ورود پناهجویان نتیجه رضایت‌بخشی نداشته است.
