افغانستانیهای در ترکیه: نقطهای بدون بازگشت

این روزها پناهندگان بیشماری از افغانستان به ترکیه میرسند…
حمد در اثر خستگی مفرط از حال رفت. اما بعد از به هوش آمدن راه خود را ادامه داد. عبور از شمال ایران به سمت ترکیه سه روز زمان می برد. قاچاقچیان غریبالله و تیمش را از راه دور به وسیله ارسال عکسها و ویدیوهایی از مسیر هدایت میکردند. همدستانشان ناگهان در نزدیکی قله کوهها سوار بر اسب برای نشان دادن جهت حرکت پدیدار شدند. حبیب توسط گارد مرزی ترکیه دستگیر شد. اما فرار کرد. نیروهای گارد یکی از همراهانش را مورد حمله قرار دادند او میگوید استخوانهای کمرش را خرد کردند.
امروز آن سه مرد جوانی که در تابستان از افغانستان رسیدند˓ در ترکیه برای یافتن شغل، پنهان شدن از دست عوامل دولتی یا راهی برای رسیدن به اروپا پراکنده شدهاند. ترکیه هم اکنون میزبان بین ۲۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار افغان است که بیشتر آنان در یک دهه گذشته در فرار از خشونت و فقر به این کشور آمدهاند. اما از زمانی که طالبان بیشتر مناطق افغانستان را در پی خروج آمریکاییها تصرف کردهاند تعداد بیشتری برای ورود به ترکیه اقدام میکنند. تخمین زده میشود روزانه هزار افغانستانی بعد از سفری سخت و طاقتفرسا از ایران وارد ترکیه میشوند.
برخلاف ۳.۶ میلیون پناهنده سوری در ترکیه تنها اقلیتی از افغانستانیها از اخراج شدن در امان هستند و دسترسی به خدمات عمومی دارند. بیشتر آنان هیچگاه توسط نهادهای دولتی ثبت نشدهاند و یا درخواست آنان برای حفاظت بینالمللی رد شده است. غریب الله میگوید: «ما در ترسی دایمی از دستگیر شدن توسط پلیس و اخراج شدن به سر میبریم». او که به عنوان معلم در مناطق دورافتاده افغانستان کار میکرد اخیرا توسط جنگجویان طالبان دستگیر شده بود. حمد یک تکنسین کامپیوتر از مناطق دوردستی است که در آن طالبان و دولت اسلامی (داعش) در حال جنگ با یکدیگر بودند اکنون روزی ۱۲ ساعت و شش روز در هفته در یک شیرینی فروشی در استانبول کار میکند و حقوق ۲۵۰۰ لیرهای که معادل ۲۹۰ دلار در ماه میشود دریافت میکند. این حقوق پایینتر از حداقل حقوق است. حبیب پس از کشته شدن چهار نفر از دوستانش به دست طالبان از روستایش در افغانستان گریخت˓ به مدت دو هفته در کایسری در یک کارخانه ذوب آهن کار کرد اما آن ها بعدا از پرداخت حقوق او سرباز زدند.
احزاب اپوزیسیون ترکیه بر اساس خشم نسبت به پناهندگان در حال اوج گیری هستند. یک قانونگذار از رهبران اپوزیسیون اخیرا بیان کرد: «سوریها و افغانها که اکنون تقریبا ۵ درصد از جمعیت ترکیه را تشکیل میدهند مساله درجه یک برای بقای ترکیه هستند» شهردار بلو شهری در شمال این کشور میگوید قصد دارد قیمت صورتحساب آب پناهندگان را ده برابر کند. ناامیدی از دولتهای اروپایی در حال اوج گرفتن است. وزارت خارجه در ۲۶ جولای پس از اینکه سباستین کرز صدراعظم اتریش بیان کرد که ترکیه مکان مناسب تری برای افغانها نسبت به اتریش است به خروش درآمد و اعلام کرد: «ترکیه گارد مرزی اتحادیه اروپا یا کمپ پناهندگان نخواهد شد»
موج مهاجران حقیقتا توانست برای اتحادیه اروپا تبدیل به یک بحران شود. در سال ۲۰۱۵ حدود ۸۵۰ هزار نفر عمدتا سوری در حالی که بر قایقهای ارزان بادی سوار شده بودند از طریق ترکیه و جزایر یونان به اروپا رسیدند. تعدادی کسانی که اقدام به این مسافرت میکردند به شدت پس از تعهد ترکیه مبنی بر نگه داشتن مهاجران در آن سوی دریای اژه کاهش یافت. این اقدام در عوض کمک ۷.۱ میلیارد دلاری اتحادیه اروپا صورت گرفت. (این پول در ازای متوقف کردن مهاجران افغانستانی نبود). این آمار در سال جاری به خاطر اینکه گارد ساحلی و مرزی یونان آغاز به بازگرداندن مهاجران ترکیه بدون اجازه اینکه برای ثبت پناهجویی اقدام کنند نمود افزایش یافته است.
اما از تمامی آنانی که موفق به رسیدن به سواحل یونان شدهاند افراد با تابعیت افغانستان بیشترین سهم را به خود اختصاص میدهند. اکثر آنها چشمانداز چندان روشنی در ترکیه نمیبینند. حمد میگوید: «ما به اینجا آمدیم چون اینجا مکانی است که ما تصمیم میگیریم که بعدا به کجا برویم. »