دی ۳۰, ۱۴۰۳ ۸:۳۲ بعد از ظهر
غمشریکی برای پوهنتون
در ۱۲ آبان ماه ۱۳۹۹ دانشگاه کابل شاهد روزی خونین بود. روزی که عناصر تروریستی داعش خود را به فضای دانشگاه رساندند و دهها دانشجوی این دانشگاه را در کلاسهای درس به رگبار بستند. در این حملهی تروریستی بیش از ۴۰ دانشجوی دانشگاه کابل کشته شدند. خبری که در رسانههای جهان بازتاب چندانی نداشت. اما در میان فارسیزبانان موجهایی از تأسف و همدردی را برانگیخت. واکنش مردم و مسئولان ایران صحنهی ممتازی از غمشریکی بین دو ملت ایران و افغانستان را به تصویر کشید. در این نوشتار میکوشیم تا گوشههایی از این همدردیها را روایت کنیم.
غمشریکی شاعران
محمدرضا شفیعی کدکنی که چندی پیش ویدئوی یکی از کلاسهای درسش در مورد فراموش شدن زبان فارسی در آسیای میانه در شبکههای اجتماعی منتشر شده بود، با انتشار شعری نسبت به این حملهی تروریستی واکنش نشان داد و مراتب همدردی خود را اظهار کرد:
ای زندگانِ خوبِ پس از مرگ
خونینه جامههای پریشانِ برگبرگ
در بارش تگرگ
آنان که جانتان را
از نور و شور و پویش و رویش سرشتهاند!
تاریخ سرفراز شمایان به هر بهار
در گردش طبیعت تکرار میشود،
زیرا که سرگذشت شما را،
به کوه و دشت
«بر برگ گل به خون شقایق نوشتهاند.»
اما تنها شفیعی کدکنی نبود که با شعرش به این حادثه واکنش نشان داد. افشین اعلاء نیز این شعر را به مناسب کشتار دانشجویان دانشگاه کابل منتشر کرد:
تنها نسوزد افغان در این غم
ما نیز گشتیم گریان در این غم
چون بار دیگر افغان به خون خفت!
از فارس برخاست افغان در این غم
تنها نه کابل ماتمسرا شد
شد غرق اندوه ایران در این غم
ای دوست! خود را تنها مپندار
حال من و توست یکسان در این غم
جان من و تو از هم جدا نیست
با یک زبانیم نالان در این غم
مشهد در این داغ همچون مزار است
سوزد چو کابل تهران در این غم
همسایه! سر را بر شانهام نه
شاید بجوییم درمان در این غم
سخت است، اما با تکیه بر هم
گردد تحمل آسان در این غم
یاران شیعه! یاران سنی!
باید بخوانیم قرآن در این غم…
علیرضا قزوه نیز در سوگ این دانشجویان این شعر را منتشر کرد:
جرم تو چیست نازنین؟ صدق و صفا و راستی
ای که تو از خدای خود غیر خدا نخواستی
ای به فدای خنده زخمی و دلشکستهات
شکر خدا که همچنان سرخوشی و بهپاستی
کابل زخم خوردهام وقت برای گریه نیست
گریه با تبسمی، گمشده در خداستی
کابل جان خستهام! شانه ما پناه تو
چشم و زبان پارسی! نور دو چشم ماستی
کابلجان چه میکشی؟ از دست حرامیان
کابل بیپناه من! قبله عشق و راستی!
دختر شعر فارسی! کابل من! چه میکنی؟
حرف بزن! عزیز من! «جان پدر! کجاستی؟!»
حجم شعرهای سروده شده توسط شاعران ایرانی و نیز شاعران مهاجر حاضر در ایران به قدری بود که گروهی از شاعران مهاجر حاضر در ایران تصمیم به جمعآوری مجموعهای از این شعرها گرفتند. خانۀ ادبیات افغانستان، مؤسسۀ فرهنگی درّ دری و کانون ادبی کلمه با انتشار اطلاعیهای تصمیم به جمعآوری این شعرها و انتشار انها در یک مجموعه گرفتهاند.
غمشریکی دانشگاهیان
علیرضا هاشمی، دانشجوی اهل افغانستان، ورودی ۹۷ رشتهی فیزیک دانشگاه صنعتی شریف با انتشار یادداشتی در روزنامهی این دانشگاه به این حادثه واکنش نشان داد و همدردی بسیاری از همدانشگاهیانش را برانگیخت. متن یادداشت او را میتوانید در اینجا بخوانید.
گروهی از دانشجویان ایرانی و افغانستانی، همزمان با سومین روز شهادت دانشجویان دانشگاه کابل، با تجمع در مقابل سفارت افغانستان در تهران، برای یادبود از این شهدا شمع روشن کردند.
پیام دکتر محمد کافی، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد به دكتر محمد عثمان بابری، رئيس دانشگاه كابل در پی شهادت دانشجویان دانشگاه کابل به شرح زیر بود:
- ابراز همدردی دانشگاه آزاد اسلامی با حوادث تروریستی
- پیام تسلیت رئیس محترم دانشگاه گیلان به رئیس محترم دانشگاه کابل، درباره حمله تروریستی آبان ۹۹
- اداي احترام معاون فرهنگي دانشگاه علامه طباطبائي به دانشجويان شهيد دانشگاه كابل
دكتر وحيد شالچي، معاون فرهنگي دانشگاه علامه طباطبائي به همراه دكتر ماندانا تيشه يار، مدير همكاري هاي علمي بين المللي دانشگاه علامه طباطبائي، صبح روز پنجشنبه ١٥ آبان ١٣٩٩ در سفارت جمهوري اسلامي افغانستان در تهران جهت ادای احترام به دانشجویان شهید کابل، حضور بهم رساند.
- دفتر همکاریهای علمی بینالمللی دانشگاه بیرجند حمله تروریستی به دانشگاه کابل و شهادت جمعی از اساتید فرهیخته و دانشجویان عزیز آن دانشگاه را محکوم کرده و از صمیم قلب به جامعه علمی جمهوری اسلامی افغانستان و به ویژه دانشجویان محترم افغانستانی شاغل به تحصیل در دانشگاه بیرجند تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای آن عزیزان علو درجات را طلب میکند.
ما نیز در غم شما شریک هستیم.
دکتر مهدی ملکثابت استاد دانشگاه یزد با انتشار شعری همدردی خود با جامعهی دانشگاهی افغانستان را بدین صورت ابراز کرد:
روح از تنم پرید پدرجان کجاستی؟
جانم به لب رسید پدرجان کجاستی؟
دل در دلم قرار ندارد به راستی
خارم به جان خلید پدرجان کجاستی؟
مادر به عشق دیدن رویت هوایی است
با سر به در دوید پدرجان کجاستی؟
در انتظار دیدن رویت نگار من
گردیده مو سپید پدرجان کجاستی؟
پاسخ به من نمی دهی ای نور دیده ام
کس از تو این ندید پدرجان کجاستی؟
طاقت نمانده است پیامت دگر دهم
لرزم ز بس شدید پدرجان کجاستی؟
مرغ دلم هوای تو کرده است بی وفا
مرغ از قفس پرید پدرجان کجاستی؟
پاییز زرد وسرد چه بی روح و رونق است
تاراج گل رسید پدرجان کجاستی؟
افغان و ناله بزم سرای امید ماست
بین رسم نوپدید پدرجان کجاستی؟
آمد خبر به کوچه و برزن که یک کلاس
فریاد زد شهید! پدرجان کجاستی؟
گوید “ملک” به رسم دعا: داعش پلید!
بی جان و تن شوید، پدرجان کجاستی؟
ابراز غمشریکی دانشگاه سیستان و بلوچستان برای شهادت دانشجویان دانشگاه کابل بدین صورت بود:
غمشریکی شهرهای ایران با کابل
شهرداری تهران با نصب پوسترهایی در سطح شهر، با خانواده قربانیان حمله مسلحانه به دانشگاه کابل ابراز همدردی کرد.
شهرداری تهران در پوستری، در کنار عبارت “با تو همدردیم ای همسایه” از هشتگ “#جان_پدر_کجاستی” استفاده کرد.
همچنین سازمان زیباسازی شهر تهران به منظور ابراز همدردی ملت و دولت ایران با مردم افغانستان و خانواده های جان باختگان حادثه تروریستی دانشگاه کابل ویدیو مپینگی را امشب در برج آزادی اجرا کرد و برج آزادی تهران به رنگ پرچم افغانستان درآمد.
شهرداری اصفهان با نصب بیلبوردهایی در محلات مختلف این شهر غمشریکی مردم اصفهان با اهالی کابل را نشان داد.
«كابل؛ قلب ما، با شماست.» عنوان بیلبوردهایی بود که در شهر اصفهان نصب شدند:
شهرداری مشهد نیز با نصب بیلبوردهای جان پدر کجاستی به صورت گسترده در نقاط مختلف این شهر صحنهی زیبایی از همدردی مردم ایران با مهاجران افغانستانی را به تصویر کشید.
همینطور جمعی از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر مشهد با حضور در مقابل کنسولگری افغانستان در شهر مشهد، حمله تروریستی به دانشگاه کابل را محکوم کردند.
محمدرضا کلائی شهردار مشهد نیز در توئیتر خود این چنین همدردی کرد:
غمشریکی جامعهی مذهبی ایران
بنابر اطلاعیهای که مدیریت امور بینالملل حرم رضوی منتشر کرد، مراسم گرامیداشت شهدای دانشگاه کابل در روز یکشنبه ۱۸ آبان ۱۳۹۹ همزمان با نماز مغرب و عشا در صحن کوثر حرم رضوی برگزار شد. این مراسم از طرف آستان قدس رضوی برگزار گردید و مراتب غمشریکی جامعهی مذهبی ایران را با مردم افغانستان نشان داد.
غمشریکی شخصیتهای سیاسی
محمدباقر قالیباف در پیامی به میر رحمان رحمانی رئیس مجلس ولسی جرگه جمهوری اسلامی افغانستان حمله-تروریستی به دانشجویان دانشگاه کابل را محکوم کرد و بر همفکری و همکاری کشورهای منطقه برای خشکاندن افراطی گری و تروریسم تأکید کرد.
حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی صبح شنبه ۱۷ آبانماه نیز بهمنظور ابراز همدردی با مردم و دولت افغانستان در سفارت این کشور حضور یافت. وی حادثۀ حمله به دانشگاه کابل را حادثهای بسیار تلخ توصیف کرد و ادامه داد: حملۀ تروریستها به دانشگاه و به شهادت رساندن جوانان دانشجو در کلاس درس نشاندهندۀ دشمنی تروریستهای جنایتکار با علم و فرهنگ و انسانیت است.
آئین گشایش کتاب یادبود برای زنده نگاه داشتن یاد شهدای جنایت تروریستی علیه محصلین بیگناه در پوهنتون کابل به تاریخ 14 عقرب 1399 شمسی در مقر سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در تهران برگزار گردید.
آقای علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران پس از نگارش یادبود برای شهداء در صحبت با سفیر کشورمان، مراتب تسلیت و همدردی خویش را با مردم و دولت جمهوری اسلامی افغانستان ابراز داشتند
آذری جهرمی وزیر ارتباطات ایران نیز به حملهی داعش به دانشگاه کابل این چنین واکنش نشان داد:
غمشریکی جامعهی مدنی ایران
۱۷۵ کنشگر حقوق زنان ایران، پیام تسلیت و همدلی خود را به دانشگاه کابل و جامعه افغانستان رساندند؛ پیامی به مردم افغانستان و از جمله خواهرانشان در این کشور که همواره آماج حملات تروریستی به تن و روانشان بودهاند. در این پیام، آمده است:
«صورتهای به خاک غلتیده، رؤیاهای گمشده و نگاههای خاموش زنان و مردان جوان افغانستان، در تصاویر سرخ منتشر شده از دانشگاه کابل، دلهای همگیمان را به نهایت به درد آورده است.
تشکر مهاجران افغانستانی حاضر در ایران از ایرانیان
در این بین بسیاری از مهاجران افغانستانی از غمشریکی ایرانیان در قبال حوادث تروریستی کابل تسلای خاطر یافتند و این تسلا را روایت کردند.
زینب بیات ( تهیه کننده رادیو، نویسنده) این تسلا را به شیوهی زیر در اینستاگرام خود روایت کرد:
چقدر سالها منتظر دیدن چنین تصاویری بودم.
سالهایی که در میان نمادهای بیشمار حمایت و همدلی با مردم فلسطین و لبنان و نیجریه و… در خیابانهای تهران و مشهد دنبال نام افغانستان میگشتم.
جان مادر، رفتنت چه سوزی داشت که خیابانهای تهران را تکان داد و عواطف برج آزادی را برانگیخت؟
سپاس همزبان
- سیدجمال الدین سجادی نیز در اینستاگرام خود چنین بیان کرد:
سخنی با مردم ایران و افغانستان
این اولین بار در چهل سال اخیر است که همدلی #مردم_ایران و #مردم_افغانستان در این سطح دیده میشود.
اگر روابط بین دولتها را کنار بگذاریم، مردم ایران و افغانستان میتوانند بهترین روابط بین الملل(بمعنای واقعی کلمه ) در سطح منطقه و جهان را تجربه کنند. فرق است بین روابط دولتها و روابط ملتها.
مطالب بیشتر در این موضوع:
