بهمن‌ماه سال گذشته حساب‌ بانکی تعداد زیادی از مهاجران خارجی در ایران مسدود شد. این اقدام در حالی رخ داد که بانک‌های ایرانی هیچ‌گونه اطلاع قبلی به این افراد نداده بودند.

پس از پیگیری رسانه‌ها در ۱۸ بهمن ۹۶ صالحی، معاون اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، وعده افتتاح حساب مجدد برای مهاجران را داد و گفت: «پیگیر رفع مشکلات «عابربانک» مهاجران افغانستانی هستیم.» اما مثل همیشه بانک‌ مرکزی، اصلا جوابی دراین‌باره نداده و تاکنون نیز خبری از رفع مشکل بانکی این افراد نشده است تا همچنان چشیدن طعم زندگی سخت‌ بدون کارت بانکی برای مهاجران ادامه داشته باشد.

طبق اعلام سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ حدود دومیلیون‌و ۶۴۹ هزار نفر مهاجر در ایران زندگی می‌کردند؛ این یعنی ۱.۱ درصد از کل جمعیت مهاجر دنیا در کشور ایران ساکن بودند، اما سازمان ملی آمار ایران چیز دیگری می‌گوید و این تعداد را تا سال ۱۳۹۵ حدود یک‌میلیون‌و ۷۰۰ هزار نفر دانسته است.

طبق اعلام وزارت کشور نیز از این تعداد، حدود ۹۰۰ هزار تا یک میلیون نفر مدرک هویتی معتبر (به ‌نام کارت آمایش) دارند که به‌صورت قانونی در حال زندگی در ایران هستند و همه مدارک شناسایی آنان در نهادهای مرتبط (وزارت کشور، نیروی انتظامی و وزارت امور خارجه) نیز موجود است.

با وجود این بانک مرکزی همه را با یک چوب زده! و فرقی بین مهاجر قانونی و غیرقانونی قائل نشده و حساب‌های این افراد را مسدود کرده است. این در حالی است که ارائه خدمات بانکی به مهاجران قانونی برای کشور و بانک‌ها سود زیادی دارد. برخی از فواید حاصل از ارائه خدمات بانکی به مهاجران در ادامه آمده است:

۱. استفاده از جریان‌های مالی این جمعیت بزرگ در سیستم بانکداری ایران

خیل عظیمی از این جمعیت در ایران به کارهایی می‌پردازند که نیروهای کار ایرانی قادر به انجام آن کارها نیستند. در نتیجه طبق قانون عرضه و تقاضا درآمدهای نسبتا بالایی دارند. اگر آنان بتوانند در بانک‌های ایرانی به سهولت حساب باز کنند و از خدمات الکترونیکی و سایر تسهیلات استفاده کنند، مطمئنا همه گردش‌های مالی خود را از طریق بانک‌ها انجام خواهند داد و حداقل فایده این کار بالارفتن نقدینگی در اختیار بانک‌هاست. اگر گردش مالی ماهانه هر مهاجر افغان قانونی حاضر در ایران را به‌طور متوسط ۵۰۰ هزار تومان هم در نظر بگیریم، ماهانه بیش از ۸۵۰ میلیارد تومان گردش مالی این مهاجران است؛ یعنی در صورت ارائه‌ندادن خدمات بانکی رضایت‌بخش (ارائه کارت عابر بانک و استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک) مهاجران این مبلغ را خارج از چارچوب نظام بانکی به گردش درمی‌آورند که زیان نسبتا بزرگی در طول سال به ‌نظام بانکداری ما وارد خواهد آورد.

۲. بهبود روابط دیپلماتیک ایران و افغانستان:

حدود ۴۰ درصد از واردات کشور افغانستان توسط کشور ایران تأمین می‌شود. میزان ارزی که کشور ایران از این طریق به دست می‌آورد، بسیار درخور توجه است، اما روابط دیپلماتیک ایران و افغانستان گاه با بدبینی‌هایی همراه است که اثر مستقیم آن بر حجم مبادلات و دریافت طلب‌های ایران از افغانستان بروز پیدا می‌کند. درباره مسدودشدن کارت‌های بانکی مهاجران در ایران نیز به‌تازگی سفارت افغانستان از بانک مرکزی خواسته بود این مشکل را حل کند. معضلات بانکی و معیشت روزانه مهاجران افغانستانی حاضر در ایران مطمئنا بر روابط دیپلماتیک ایران و افغانستان تأثیرگذار خواهد بود.

۳. فراهم‌آوردن امکان بهبود صادرات برای کشور ایران:

بسیاری از مهاجران ساکن در ایران با اقوام خود در کشور افغانستان ارتباط‌ دارند. اقوام این افراد در افغانستان نیازهای کالایی خود را به مهاجران حاضر در ایران اعلام می‌کنند و این مهاجران کالاهای ایرانی را در سطح خرد خریداری و به افغانستان ارسال می‌کنند. در صورت محدودشدن امکان استفاده از خدماتی مانند کارت عابربانک، حجم این نوع ارسال کالاها و در حقیقت صادرات کاهش پیدا می‌کند.

۴. استفاده از وجوهات ارسالی مهاجران در سیستم بانکی:

خانواده بعضی از مهاجران حاضر در ایران ساکن افغانستان هستند. این مهاجران در خاک ایران کار می‌کنند و بخشی از درآمد خود را به‌صورت پس‌انداز به افغانستان ارسال می‌کنند. ارسال وجوهات مالی به افغانستان برای مهاجران حاضر در ایران بسیار پرریسک است، زیرا آنها پول را به‌صورت نقد و یا از طرقی خارج از نظارت نظام بانکی به افغانستان ارسال می‌کنند، درحالی‌که نظام بانکی ایران با ارائه خدمات مالی می‌تواند ارسال این وجوهات را بر عهده بگیرد و در ضمن از درآمدهای مهاجران افغانستانی مالیات دریافت کند. کارمزد ارسال وجوهات مالی در تمام کشورهای دنیا یکی از منابع درآمدی نظام‌های بانکی از مهاجران حاضر در کشورهاست.

۵. توسعه منافع ملی و افزایش قدرت امنیتی:

درحال‌حاضر در کشورهای پیشرفته، نهادهای امنیتی به‌دنبال ساختن بستری برای جمع‌آوری اطلاعات (Data) از طرق مختلف نظیر شبکه‌های مجازی و برخط هستند و از هرگونه طرح و اقدامی که در نهایت منجر به افزایش داده و اطلاعات از یک جمعیتی بشود، استقبال می‌کنند. یکی از مواردی که در این خصوص برای کشور ما نیز مفید است، داشتن اطلاعات و پایگاه داده مناسب از حجم فعالیت‌ها و جریانات مالی اشخاص خارجی ساکن در ایران است.

منتشرشده در روزنامه شرق