فهرست كتاب های با موضوع مهاجرت

فهرست كتاب های با موضوع مهاجرت یکی از اولیه‌ترین کارها در زمینه‌ی افزایش آگاهی از این پدیده‌ی جهانی است. مهاجرت از آن واژه‌های پرتکرار زندگی روزمره‌ی ما شده است. از آن واژه‌ها که در انتهای گپ و گفت های روزمره‌مان مدام تکرارش می‌کنیم و شب‌ها موقع شنیدن اخبار روز جهان همیشه چند تصویر از آن می‌بینیم. 

اما حقیقت این است که اکثر ما به جز اخبار و شنیده‌های درگوشی و مشاهده‌های محدود و شخصی‌مان از دوستان و آشنایان چیز زیادی در مورد مهاجرت نخوانده‌ایم. تصویر بزرگی که همه‌ی جنبه‌های آن را برایمان نمایش دهد ساخته نشده است. مهاجرت از واژه‌های پربسامد زندگی همه‌ی ما در ایران شده است (چه رفتگان از ایران و چه مهاجرانی که در ایران‌اند) اما هنوز در لیست رشته‌های دانشگاهی ما رشته‌ای به نام مهاجرت وجود ندارد؛ رشته‌ای که مطمئناً ترکیبی خواهد بود از جامعه شناسی و ادبیات و حقوق و انسان شناسی و اقتصاد و تاریخ و دین!

از طرف دیگر هم نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نزدیک است و گروه‌های مختلف دارند لیست‌های موضوعی خوبی برای عشاق کتاب می‌نویسند. بچه‌های دیاران جای یک لیست کتاب را در این بین خالی دیدند: فهرست کتاب های با موضوع مهاجرت. نشستند و از کتاب‌های موجود در زبان فارسی لیستی تهیه کردند که در ادامه تقدیم شما می‌شود.

کتاب‌های مهاجرتی را به دو دسته‌ی کلی تقسیم کردیم: داستان‌های مهاجرت و پژوهش‌های مهاجرت. همان دسته بندی کلی زبان ادبی و زبان علمی… این شما و این هم لیست کتاب مهاجرتی انجمن دیاران:

داستان های مهاجرت

فهرست کتاب‌های با موضوع مهاجرت و مهاجران در ايران

– سيب هاي كابل شيرين است (زندگي كودكان افغاني در ايران)/ بهرام رحيمي و سميه كريمي/ نشر افكار

کتاب «سیب های کابل شیرین است» روایت تلخ و شیرین کودکان مهاجر افغانستانی و ایرانی است. زندگی کودکان معصوم و بی‌گناهی است که دست سرنوشت، آنها را از خانه و وطن‌شان جدا کرده است. آنها مجبور شدند  به خاطر جنگ افغانستان و مسائل جانبی، آنجا را ترک کنند و به عنوان مهاجر به ایران بیایند و زندگی تازه‌ای را آغاز کنند و به نوعی دارای دو وطن ایران و افغانستان شدند.

تو به اصفهان بازخواهي گشت/ نوشته ي مصطفي انصافي/ نشر چشمه

در اسفند 1321 و در بحبوحه‌ی جنگ جهانی دوم، حدود 115 هزار لهستانی، که دو سال در اسارت نیروهای شوروی در سیبری بودند، در چند مرحله از بندر انزلی و مشهد وارد ایران می‌شوند تا به نیروهای نظامی در جبهه‌های جنگ علیه متفقین بپیوندند. بخشی از این لهستانی‌ها، عمدتا زنان و کودکان، در ایران ماندگار شدند و زندگی جدیدی را آغاز کردند. این ماجرا زندگی چند نسل از لهستانی‌ها و ایرانیانی را که با آن‌ها در ارتباط بودند تحت‌الشعاع قرار داد. رمان «تو به اصفهان بازخواهی گشت» رماني پركشش در مورد چند نسل از اين مهاجران لهستاني است.

– فقط با يك گره/ نوشته ي محمد ميلاني/ انتشارات بوتيمار

داستان این رمان درباره پسربچه ای افغانستاني به نام اسماعیل است که در یک خانواده مذهبی بزرگ شده و برای تحقق رویای زندگی بهتر، به تهران مهاجرت می کند. سختی ها و دردهایی که مردم درددیده افغان برای مهاجرت به ایران و تهران بر خود هموار می کنند، از جمله مسائلی است که در این رمان به تصویر کشیده می شود.

افغاني كِشي/ نوشته ي محمدرضا ذوالعلي/ نشر پيدايش

یک رمان جاده ای فوق العاده…
زمستان است. فیروزه و مادرش باید به زاهدان و بعد افغانستان بروند. رسول قبول می‌کند ‏که آن‌ها را دربست از ‏کرمان برساند به زاهدان. سوار ماشین رسول می‌شوند و رمان شروع می‌شود.‏..‏ رسول است و یک جاده‌ی کویری طولانی پر از خطر. مسافرانش معمولی نیستند: یک دختر زیباروی افغان است و ‏مادر ‏پشتونش.‏..
«افغانی‌كِشی» تلاشی است برای درک زندگی، رنج و عشق افغان‌های نسل دوم و سوم که ‏جز ایران جایی را ندیده‌اند. کسانی که اینجا را وطن خود می‌دانند در حالی که از کوچک‌ترین حقوق شهروندی هم ‏محروم‌اند.

– تويي كه سرزمينت اينجا نيست/ محمدآصف سلطان زاده/ انتشارات آگه

‏«تویی که سرزمین ات اینجا نیست» حکایت حضور خیلی از مهاجران در ایران است. داستانی که «محمدآصف ‏سلطان‌زاده» آن را در سال 1387 در مجموعه‌ای به همین نام منتشر کرد. 7 داستان از 8 داستان این کتاب در افغانستان ‏اتفاق می‌افتند: قصه‌هایی از روزگار جنگ داخلی افغانستان. تنها داستان این مجموعه که در ایران اتفاق می‌افتد داستان اول اين مجموعه است كه حكايت تلخي است از پناهنده شدن يك مرد كاري و بااخلاق افغانستاني به كشور ايران…

مهاجران ايراني در خارج از ايران

– خواستم بگويم خون را ببين/ نوشته رويا شكيبايي/ انتشارات زاوش (چشمه)

در این رمان وضعیت زندگی زنان افغان که در شرایط دشوار زندگی در این کشور به تحصیل و کار می‌پردازند،‌ به گونه‌ای توصیف شده است.

– ديدار در كوآلالامپور/ نوشته ي ناصر قلمكاري/ نشر چشمه

«دیدار در کوالالامپور» قصه‌ی مهاجران است. آن‌ها که در جست‌وجوی بهشت خیالی‌شان دست به هر کاری ‏می‌زنند و چنگ به هر ریسمانی و سرانجام یکی هویتش را می‌بازد‌، دیگری عشق بزرگ زندگی‌‌اش و یکی هم جانش را. یکی ‏هم راه میان‏بُر پرپیچ‌وخم را به‌‏سلامت طی می‌کند و موفق می‌شود. ‏دیدار در کوالالامپور قصه‌ی مهاجرت غیرقانونی غزل و بهداد برای پناهندگی به استرالیا است. مهاجرت نافرجامی که ‏قصه‌ی مشترک خیلی از مهاجران در سراسر جهان است.

– سرزمين نوچ/ كيوان ارزاقي/ نشر افق

وقتی آرش و صنم ایران را ترک می کردند، نمی دانستند مهاجرت به آمریکا با اتفاق های غیر منتظره، شادی ها و تلخ کامی های بزرگ همراه است. کیون ارزاقی در سرزمین نوچ بخشی از زندگی ایرانیان ساکن آمریکا را به شکلی واقعی و زنده ترسیم کرده است.

– سرزمين نامادري: پيشنهاداتي در باب مهاجرت/ نوشته ي هومن زندي زاده/ نشر آواژ

هومن زندی‌زاده را بیشتر به عنوان نمایشنامه‌نویس و پژوهشگر تئاتر می‌شناسیم. او چندین دوره نامزد و برگزیده جایزه نمایشنامه‌نویسی اکبر رادی بوده است. وی در سال ۱۳۹۲ برای تحصیل در مقطع دکترای رشته درام عازم استرالیا شد و آن‌جا بود که مساله مهاجرت را برای اولین‌بار وارد آثار پژوهشی و خلاقه خویش کرد. یکی از این آثار، کتاب «سرزمین نامادری: پیشنهاداتی در باب مهاجرت» است که توسط نشر آواژ به چاپ رسیده است.

– ورق پاره هاي مهاجرت:حكايت هاي شنيدني ازيك مهاجر/ فريبا كاظمي/ انتشارات ورجاوند

اگر شما مهاجر باشید ، احتمالا رد چیزهایی که با گوشت و پوست خودتان تجربه کرده اید را در این حکایت ها می یابید و اگر مهاجر نباشید ، انگار ظرافت های نادیدنی مهاجرت را با ذره بینی می بینید و حس می کنید…

– شالي به درازاي ابريشم/ نوشته ي مهستي شاهرخي/ انتشارات ورجاوند

داستاني در مورد تجربه ي مهاجرت يك زن ايراني به انگلستان…

داستان هاي مهاجرت (ترجمه)

– مهاجران/ هوارد فاست/ ترجمه ي باجلان فرخي/ انتشارات اساطير

يكي از رمان هاي كلاسيك با موضوع مهاجرت: مهاجران از نقشی که اجرا می کردند آگاهی ژرفی نداشتند. نه رویای تاریخ را می دیدند و نه خود را بخشی از تاریخ می دانستند. آنان پاره‌ای از اسطوره‌ای بودند که بدان می‌پیوستند و با این همه از دیاری که بدان‌جا می‌رفتنداندکی می‌دانستند..

– خوشه هاي خشم/ نوشته ي جان اشتاين بك/ ترجمه ي شاهرخ مسكوب و عبدالرحيم احمدي/ انتشارات اميركبير

رماني در مورد مهاجرت يك خانواده ي تنگدست آمريكايي به اميد زندگي بهتر از ايالت اوكلاهاما به كاليفرنيا پس از بحران اقتصادي بزرگ امريكا. كمپ ويدپچ كه در اين رمان از آن اسم برده مي شود هنوز هم كمپ كارگران مهاجر است.

-مرثیه ای برای آرژانتین/ پاتریسیو برون/ بهمن یغمایی/ نشر نگاه

«مرثیه‌ای برای آرژانتین» داستان تلخ مهاجرت و تبعید است. ماجرتی دلخراش دیکتاتوری‌‌های نظامی در آمریکای لاتین است. مادر و دختری به اجبار از زادگاه خود در آرژانتین کنده و پای به فرانسه می‌نهد. پدر زندانی‌است. ماجرا در خلال نامه‌نگاری‌های دختر با پدر می‌گذرد. در روند ماجرا، کنار آمدن با محیط تازه، تحول و دگرگونی جسمی دختر و سختی‌های خو گرفته با زندگی جدید مارا با بی منطقی ستم،محدودیت سیاسی و گرفتاری‌های روزمرۀ زندگی مهاجران بیشتر آشنا می‌کند. نویسنده با داستانی از زبان یک دختر نوجوان تصویری جذاب و البته دردناکک از تاثیر سیاست بر زندگی آدم‌های معمولی تصویر می‌کند.

– داستان هايي به زبان نامادري- مجموعه داستاني از نويسندگان مشهوري كه مهاجر بودند/ ترجمه ي اسدالله امرايي/ انتشارات لحن نو

کتاب‎ ‎‏«داستان‌هایی به زبان نامادری»‏‎ ‎شامل داستان‌های کوتاهی از نویسندگان مشهور اما غیر انگلیسی‌زبان است. نویسندگان ‏مشهوری که مهاجرت کردند و در سرزمین جدید کتاب نوشتند و منتشر کردند.‏

– بادبادك باز/ نوشته ي خالد حسيني/ ترجمه ي زيبا گنجي و پريسا سليمان زاده/ نشر مرواريد

بادبادک‌باز رمانی به‌شدت جذاب است که در پس‌زمینه‌ی خود تاریخ کشور افغانستان و اجبار مردمان این کشور به ‏‏مهاجرت ‏در طول سالیان مختلف را روایت می‌کند.‏
بادبادک‌باز قصه‌ی رفاقت امیر و حسن است، قصه‌ی نگاه قومیتی پشتون‌ها و هزاره‌هاست،‌ قصه‌ی خیانت امیر به حسن است ‏و قصه‌ی رازهای عجیب‌وغریب. حمله‌ی شوروی به افغانستان است و مهاجرت امیر به آمریکا و ماندن حسن در افغانستان و ‏کشته شدنش توسط طالبان. قصه‌ی تنها یادگار حسن در این دنیا است: سهراب….

– سه گانه ي دختران كابلي (نان آور- سفر پروانه- شهر گلي) / دبورا اليس/ ترجمه ي شهلا انتظاريان/ انتشارات قدياني

چرا افغانستانی‌ها مجبور به مهاجرت شدند؟
این سوالی است که سه‌گانه رمان‌های دختران کابلی پاسخی روشن به آن می‌دهند.‏
«دبورا الیس» نویسنده‌ی کانادایی این کتاب‌ها از فعالان حقوق بشر در اردوگاه‌های پناهندگی پاکستان ‏بوده. او بر اساس تجربیاتش سه رمان در مورد دختران نوجوان افغانستانی نوشته که خواندنشان هر کسی را ‏تحت تأثیر قرار می‌دهد.‏
انيميشن نان آور به تهيه كنندگي آنجلينا جولي بر اساس ماجراهاي جلد اول اين مجموعه نوشته شده است.

 

– مدار بسته: داستان زندگي كودكي مهاجر- نوشته ي فرانسيسكو خيمنس/ ترجمه ي مريم مفتاحي/ نشر آفرينگان

یکی از بزرگ‌ترین کریدورهای مهاجرتی دنیا، مهاجرت مکزیکی‌ها به کشور آمریکا است. مهاجرتی که هم به شکل قانونی و هم به شکل غیرقانونی رواج بسیاری دارد و سالانه چند صد هزار نفر مهاجر بین مرز آمریکا و مکزیک جابه‌جا می‌شوند. کتاب «مداربسته، داستان زندگی کودکی مهاجر» داستان یکی از این مهاجران است که در کودکی از مکزیک به آمریکا مهاجرت می‌کند.
فرانسیسکو خیمنس در سال ۱۹۴۳ در مکزیک متولد شد. او دومین فرزند یک خانواده ۱۱ نفری بود و در حال حاضر استاد بخش ادبیات و زبان‌های زنده در دانشگاه سانتاکلارای آمریکا است. کتاب «مدار بسته» داستان‌ها و برش‌هایی از زندگی واقعی فرانسیسکو خیمنس است. نویسنده در این کتاب راز زندگی خود و خانواده‌اش را با خوانندگان درمیان می‌گذارد.

– موسم هجرت به شمال/ نوشته ي طيب صالح/ ترجمه ي رضا عامري/ نشر چشمه

«موسم هجرت به شمال» قصه‌ی بازگشت راوی است از انگلستان به سرزمین مادری خودش سودان. او بعد از 7 سال تحصیل در انگلستان و گرفتن دکترا به روستای پدری خودش برگشته تا در سودان مشغول به کار و آباد کردن مملکت شود. در آنجا با فردی آشنا می‌شود به اسم مصطفی سعید که گذشته‌ی نامعلومی دارد. اما راوی سنگ صبور او می‌شود و ما فصل‌به‌فصل با گذشته‌ی اعجاب‌برانگیز مصطفی سعید آشنا می‌شویم: یک نخبه‌ی سودانی که در جوانی به انگلستان رفته، مدارج تحصیلات عالیه را در آنجا به‌سرعت طی کرده وزندگی پر شر و شوری را از سر گذرانده. با 3 زن انگلیسی داستان‌ها داشته و بعد از 7 سال زندان در انگلستان به کشور خودش برگشته و ترجیح داده با هویتی نامعلوم ساکن یک روستای دورافتاده در سودان شود. مواجهه‌ی مصطفی سعید با جامعه‌ی غرب و مواجهه‌ی راوی با جامعه‌ی پدری خودش اساس روایت تودرتوی این کتاب است.

زندگی در غربت/ نوشته ها جین/ ترجمه نسرین طباطبایی/ نشر نیکا

    اين كتاب برگرفته از زندگي واقعي «ها جين» نويسنده چيني تبار امريكايي است كه براي ادامه تحصيل به كشور امريكا مهاجرت مي كند و حوادثي كه در اين ميان رخ مي دهند، سبب مي شود كه او از رفت و آمد به كشورش منع شود. از اين رو «زندگي در غربت» به نوعي زندگينامه اين نويسنده است و اين رمان در حوزه ادبيات مهاجرت مي گنجد. به گفته مترجم كتاب: «نويسنده در اين رمان نشان مي دهد تصور مهاجرت به يك كشور ديگر و آغاز يك زندگي بي دغدغه در آنجا اشتباه است و مهاجران بايد بدانند كه چه مشكلاتي در انتظار آنهاست. هاجين پس از ممنوع الورود شدن به زادگاهش، به يادگيري زبان انگليسي مي پردازد و بعد از مسلط شدن به اين زبان، داستان ها و اشعارش را به اين زبان مي نگارد و به شهرت دست مي يابد.»

پژوهش هاي مهاجرت

جامعه شناسي

– «در تنگنای بیم و امید»؛ پژوهشی درباره زندگی مهاجران مسلمان در کانادا/ نوشته ي عبدالمحمد كاظمي پور/ ترجمه ي بهرنگ صديقي/ نشر ني

پس از حوادث ۱۱ سپتامبر، نگاه جوامع و دولت‌های غربی نسبت به مسلمانان تغییری بنیادین کرد. این تغییر نگاه نه فقط بر روابط میان کشورهای مسلمان و غیرمسلمان تأثیر گذاشت، که بسیار بیش از آن، موجب تحول روابط میان جوامع غربی و اقلیت‌های مسلمانشان شد. کتاب «در تنگنای بیم و امید» نخستین بررسیِ جامع وضعیت مسلمانان در کانادا است؛ کشوری که به لحاظ تجربه‌ی جهانیِ مهاجران در کشورهای مقصد، غالباً به‌مثابه استثنایی بر قاعده شناخته می‌شود.

– تمنای رفتن/ مهرداد عربستانی/ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

این کتاب که در ۸ فصل تهیه شده است، به مسأله مهاجرت به‌عنوان یکی از رایج‌ترین موضوعات در میان‌ذهنیت ایرانیان پرداخته که عناوینی چون «مهاجرت و سوژه آرزومند»، «آرزوی رفتن»، «گریختن»، «دغدغه‌های اخلاقی»، «ماندن» و «برگشتن»، موضوع فصل‌های مختلف آن‌ را تشکیل می‌دهد.

نویسنده در این کتاب باور دارد علاوه بر تأثیر نامطلوب مهاجرت بر سرمایه انسانی و اقتصادی کشور، خودِ تمنای مهاجرت، تمایل به کوچ، آرزومندی برای رفتن به جایی دیگر، یا هرآنچه که آن را تعبیر کنیم، موضوعی شایان توجه و بررسی بیشتر است. این امر، یعنی تمنای مهاجرت، همچون دالّی است که به سوی مدلول­‌هایی اشاره دارد که هریک می تواند گوشه‌ه­ایی از میان‌ذهنیت ایرانی و تمنای موجود در آن را آشکار کند و مجالی برای تأمل در تبعات سیاستگذاری‌های کلان و انعکاس آن‌ها در این میان‌ذهنیت را ایجاد کند.

– سفرنامه ي اون ور آب (جامعه شناسي مهاجرت)/ نوشته ي پرويز رجبي/ انتشارات كتاب آمه

«آب» يعني اقيانوس و «اون ور» يعني بر جديد. يعني آمريكا، از نوع ايالات متحده اي. يعني كانادا…
البته پيش از كشف غيرمترقبه ي اصطلاح «اون ور آب»، اصطلاح «اونجا» سكه ي رايج بود كه به ناگهان از چشم ايراني ها افتاد و يك پولي شد.
«اونجا» هم اروپا بود و هم آمريكا و كانادا. اما براي ايراني ها اروپاي قديمي و سهل الوصول تر، اعتبار بر جديد را نداشت كه هم لوس آنجلس داشت و هم نيويورك و هم لاس وگاس.
بر جديد يك امتياز چشمگير هم براي ايراني داشت: نبود نظم دست و پا گير و سختگيرانه ي خشكه مقدسان مدني اروپا. غرور و كبر اروپاييان هم چيزي نبود كه كم كم حوصله ي ايراني ها را سر نبرد.

– شهروندي و مهاجرت: جهاني شدن و سياست تعلق/ نوشته ي استفن كاستلز و آليستر ديويدسون/ ترجمه ي فرامرز تقي لو/ انتشارات پژوهشكده مطالعات راهبردي/ چاپ اول: 1382/ 336 صفحه

اين كتاب يكي از منابع درسي رشته ي جمعيت شناسي در دانشگاه هاي ايران است. بحران شهروندي، نظريه هاي شهروندي، شهروند شدن و شهروند بودن از مباحثي است كه در اين كتاب از ديدگاه جامعه شناسي مورد بحث قرار گرفته اند.

مطالعات هنر

– فتورياحي- مجموعه 800 عكس يادگاري مهاجران افغانستاني در عكاسي فتورياحي لواسان/ گردآورنده: بهمن كيارستمي/ انتشارات دستان

بهمن کیارستمی در یکی از روستاهای اطراف لواسان به نام برگ جهان برای خود خانه‌ای می‌ساخت و این خانه مانند ‏اکثر پروژه‌های ساختمانی ایران به دست کارگران افغان ساخته می‌شد. ‏
یک روز رحمان عطایی که از پیمانکاران افغان این پروژه بود زودتر از روزهای معمول کارش را تمام کرد تا به قرارش ‏برای عکاسی برسد. عکاس‌ها دو برادر افغان بودند که به سفارش کارگران افغان از آنها در محل اقامتشان عکاسی ‏می‌کردند و بعد با فتوشاپ زمینه عکس‌ها را تغییر می‌دادند و دوستان و اعضای خانواده در ایران و افغانستان را کنار ‏هم می‌گذاشتند. ‏
آشنایی با این برادران عکاس، به آشنایی با عکاسی «فتوریاحی» انجامید؛ یکی از قدیمی‌ترین عکاسی‌های لواسان که در ‏طول دو دهه گذشته خانواده ریاحی آن را گردانده‌اند و امروزه در آستانه ی تعطیلی قرار دارد.‏
مشتری اصلی این عکاسی کارگران افغان منطقه ی لواسان بودند. از سال‌های دور مهاجران افغان به این عکاسی ‏مراجعه می‌کردند و عکس‌ می‌گرفتند. فتوریاحی مسئول ارتباط مهاجران افغانستانی با کشور خودشان بود. این عکاسی ‏از مهاجران حاضر در ایران عکس می گرفت و بعد عکس های خانواده های آن ها در افغانستان را با فتوشاپ کنارشان ‏قرار می داد و عکسی خیالی را می ساخت.‏

بهمن کیارستمی مجموعه ای از عکس های مهاجران افغان در این عکاسی را گرد هم آورد و آن را به صورت یک ‏کتاب به نام «فتوریاحی» در انتشارات دستان منتشر کرد. این کتاب از ده فصل تشکیل و شامل ۸۰۰ عکس با ‏توضیحات صاحبان عکس و عکاسان است.‏

– مهاجرت در ادبيات و هنر- مجموعه مقالات نقدهاي ادبي-هنري/ به كوشش شيده احمدزاده/ انتشارات سخن

این کتاب شامل هشت مقاله است که به کوشش شیده احمدزاده در یک کتاب گردآوری و از سوی انتشارات سخن منتشر شده است. شیده احمدزاده عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی است و این کتاب سومین جلد از مجموعه مقالات «نقدهای ادبی، هنری» است که با نظارت بهمن نامورمطلق در انتشارات سخن منتشر می‌شود.

اقتصاد مهاجرت

– اقتصاد سياسي مهاجرت نخبگان ايران/ سعيد خاوري نژاد/ نشر دنياي اقتصاد

این کتاب در قالب یک اثر پژوهش محور موضوعات اجتماعی و سیاسی مرتبط با مهاجرت نخبگان را بررسی و نظریات و سوابق تاریخی مرتبط با این پدیده را در این ایران و در فاصله سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۰ مورد بررسی قرار داده است.

سياست و امنيت

– مهاجرت اتباع بيگانه (افاغنه) به استان خراسان رضوي: پيامدها و راهكارهاي امنيتي/ نوشته ي حميد فهيمي راد/ انتشارات سبحان توس/ چاپ اول: 1390

مباني مهاجرت جهاني/ برنادت هانلون- توماس جي. ويسينو/ ترجمه ي شيدا نوروزي/ انتشارات وزارت امور خارجه

در این كتاب نگاهی اجمالی به مسائل تاریخی و معاصر مهاجرت در سراسر جهان از خلال سنتز کاملی از اکثر ادبیات و داده‌های آکادمیک در این خصوص فراهم شده و به واسطه‌ی نگرش‌هاي متنوع مقدمه‌ای برای مطالعه مهاجرت ارائه گردیده‌است. بر پایه‌ی علوم اجتماعی، وارد مباحث جامعه‌شناسی، اقتصاد، جغرافیا و سیاست شده تا فهم خود از پیچیدگی‌های زمانی، مکانی، چگونگی و چرایی مهاجرت مردم را شکل دهیم.

– درآمدي بر مهاجرت و امنيت/ نوشته ي سيد هادي زرقاني، حمدالله سجاسي قيداري و سيده زهرا موسوي/ انتشارات انجمن ژئوپلتيك ايران

فصل اول كتاب که در واقع ورود به بحث مهاجرت است به بررسی مفاهیم، مدلها، نظریه ها و دیدگاه های مهاجرت پرداخته است. در فصل دوم، تقسیم بندی و طبقه بندی انواع مهاجرت و به تعبیری دقیق تر گونه شناسی انواع مهاجرت مورد بررسی واقع شده است. فصل سوم به صورت مختصر به بحث امنیت، تهدید و طبقه بندی انواع تهدیدات امنیتی پرداخته است. در فصل چهارم به بررسی انواع مهاجرت های داخلی پرداخته شده است و تلاش شده است تا مهمترین پیامدهای این نوع مهاجرت ها مورد مداقه قرار گیرد. در فصل پنجم ابتدا وضعیت مهاجرت های بین المللی در جهان مورد بررسی واقع شده است.

زبان و ادبيات

– زبان و مهاجرت: پيامدهاي زباني مهاجرت ايرانيان به آمريكا/ يحيي مدرسي/ پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي

کتاب حاضر، پژوهشی است درباره‌ی وضعیت زبانی گروهی از مهاجران ایرانی در امریکا که داده‌های آن در دهۀ ۱۹۹۰ ، یعنی در فاصله دو سرشماری در سال های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ ، گردآوری شده است. این پژوهش، ضمن ارائه‌ی تصویری کلی از پیامدهای زبانی مهاجرت ونیز جامعه‌ی ایرانی مهاجر در امریکا، به طور عمده به نسل دوم ایرانیان در ایالت اوهایو پرداخته است.

– درآمدي بر ادبيات مهاجرت و تبعيد/ نوشته ي كيقباد يزداني/ نشر چشمه

پدیده‌ی مهاجرت نویسندگان و شعرا به دلایل سیاسی و اجتماعی و پیامدهای فرهنگی آن که گاهی موجب پیدایش ادبی خاصی یا ادبیاتی ویژه در بیرون از مرزهای کشور می‌شود، در دنیا و در ایران، پدیده‌ی تازه‌ای نیست. سرزمین‌ها و فرهنگ‌های مختلف در طول تاریخ بشری بارها و بارها شاهد چنین پدیده‌ای بوده و هستند؛ چرا که همواره کسانی بوده‌اند که یا آثارشان پسند حاکمان وقت نبوده و مورد غضب آن‌ها قرار می‌گرفته‌اند که این خود موجب تبعید یا دست کم مهاجرت اجباری آن‌ها می‌شده است و یا آن چنان در فشار و محدودیت‌‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بودند که گاه به اختیار تن به مهاجرتی ناخواسته می‌دادند. ابعاد و کیفیت این مهاجرت‌‌ها نیز در سرزمین‌ها و دوره‌های مختلف متفاوت بوده است. به هر روی، مهاجرت و تبعید در طول تاریخ مقوله‌ای همواره باز، تکرار شونده و معاصر بوده و هست.

حقوق

– حقوق مهاجرت / نوشته سپيده غفاري نمين و عليرضا حجت زاده/ انتشارات جنگل

سپيده غفاري نمين محقق حقوق بين الملل است كه در اين كتاب به موضوعاتي چون حقوق بين الملل مهارت, سازمان هاي بين المللي مهاجرت, بررسي نظام حقوقي كانادا در مهاجرپذيري پرداخته است.

– پژواك مهاجرت/ نوشته ي مرتضي بهشتي/ انتشارات نيستان

دکتر مرتضی بهشتی نویسنده و وکیل دادگستری، در ادامه پژوهش¬های خویش اثری را تقدیم مخاطب کرده است با نام «پژواک مهاجرت» که بدون پیش‌داوری و قضاوت نسبت به بد یا خوب بودن امر مهاجرت، صرفاً با رصد کردن پیش¬نیاز‌‌های مهاجرت و پیامد‌های مثبت و منفی آن، بایسته‌ها و نبایسته‌هایی از این مرحله مهم زندگی را پیش روی خواننده قرار می‌دهد تا بتواند تصمیمی جامع و همه¬جانبه برای خود و نسل‌‌های پیشین و پسین خویش بگیرد؛ زیرا مهاجرت نیز همانند تولد، زایشی است که تبعات آن فقط متوجه خودمان نیست، بلکه جامعه پیرامونی مهاجر را نیز در برمی‌‌‌گیرد و بر زندگی عموم مردمی که مهاجر را می‌شناسند یا نمی‌شناسند اثربخش می‌باشد.

تاريخ و دين

– خانه دايي يوسف: وقايعي تكان دهنده از مهاجرت فداييان اكثريت به شوروي/ نوشته اتابك فتح الله زاده/ نشر قطره

کتاب «خانه دایی یوسف» حکایت از حوادثی بسیار نزدیک به زمان ما را دارد. «دایی یوسف» در واقع نام مستعار کشور شوروی و رهبرش استالین است. که مأمن معتقدان این مکتب به شمار می‌رفته است.
نویسنده کتاب اتابک فتح‌اللّه‌ زاده از مبارزان قدیمی جنبش چپ ایران است. قبل از انقلاب در خانه‌های تیمی می‌زیسته و سپس در جریان حوادث انقلاب و پس از آن بسیار جدی و صمیمی فعالیت سیاسی می‌کرده است. در طی ماجراهای سیاسی و حوادثی که پیش می‌آید به ناچار و برای نجات خود از مرز می‌گذرد و دوره‌ای دیگر از زندگی او آغاز می‌شود. دوره‌ایی که با هولناک‌ترین تجربیات انسانی عجین شده است.

– مهاجران موسوي (بررسي علمي زندگان فرزندان و نوادگان حضرت امام موسي كاظم (ع))/ نوشته ي جليل عرفان منش/ انتشارات اميركبير

اين کتاب براساس مستندات روشمند تاريخي به بررسي زندگاني فرزندان و نوادگان امام موسي کاظم (ع) مي‌پردازد. يکي از موضوعاتي که در اين اثر مورد بررسي و مداقه قرار گرفته، بحث درباره علل اختلاف در تعداد و اسامي فرزندان امام موسي کاظم (ع) و تعدد مزارات و مراقد منسوب به فرزندان بلافصل امام موسي کاظم (ع) در ايران است.
نويسنده کوشش کرده گوشه‌هايي از زندگاني اين بزرگان، نحوه مهاجرت به ايران، شهادت، نسب و مدفن آن‌ها را به دور از پندارهاي غلط، پيرايه‌ها و برخي جعليات تاريخي که با افسانه‌سازي و داستان‌پردازي آميخته است باز نمايد

– جلوه هاي جهاني مهاجرت هاي تاريخي ايرانيان از قرن اول هجري تا امروز/ عبدالرفيع حقيقت/ انتشارات كومش/ 704 صفحه- 25000 تومان

اين كتاب به مهاجرت هاي ايرانيان در قرن هاي اول هجري و پس از آن مي پردازد.

فرهنگ اصطلاحات