مهر ۲۰, ۱۴۰۳ ۱۲:۱۹ بعد از ظهر
گزارش نشست هم اندیشی در مورد مسایل و مشکلات دانشجویان افغانستانی در ایران
بسیاری از دانشجویان افغانستانی برای ورود به دانشگاههای ایران در کنکور سراسری شرکت میکنند. طبق قوانین این دانشجویان حتی اگر با کسب رتبههای بالا در دوره‌های روزانه قبول شوند باز هم باید معادل ۸۰درصد شهریههای دوره‌های شبانه را پرداخت کنند. تنها امتیازی که آنها کسب میکنند حق اقامت در ایران است! خب، بسیاری از این دانشجویان در کنکور رتبههای بالا کسب میکنند و وارد دانشگاههای برتر می‌شوند. شهریه‌ی دانشگاههای برتر گران‌تر هم هست
سال ۹۶ بود که ورق برگشت. وقتی یک داوطلب افغانستانی در کنکور کارشناسی ارشد، با رتبه یک در رشته زمین شناسی دانشگاه تهران قبول شد؛ ولی به دلیل مشکلات شخصی که به همین مصوبه مربوط میشد، تصمیم گرفت انصراف بدهد. رسانه ها این ماجرای تلخ را به گوش مدیران وزارت علوم رساندند؛ و آنها هم در خبر خوبی اعلام کردند مهاجرین افغانستانی با رتبه زیر ۱۰۰ کنکور ارشد، از پرداخت شهریه معاف هستند. انجمن دیاران در آن سال با انتشار یادداشتی در روزنامه شرق آن را روزنه‌های از امید توصیف کرده بود.
سال ۹۷ هم این معافیت از شهریه ادامه‌داشت تا اینکه سال ۹۸ رویه وزارت علوم عوض شد؛ آن هم بدون اینکه از قبل به دانشجویان اطلاع بدهند یا زمان اعلام نتایج، صریح و دقیق اعلام کنند این دانشجویان اگر هم با رتبه زیر ۱۰۰ در بهترین دانشگاههای ایران قبول شوند، چنین معافیتی نخواهند داشت. حالا حدود چهل دانشجوی افغانستانی با رتبه زیر صد داریم که نزدیک هشت نفر آنها رتبه زیر ده دارند؛ این بچه‌ها میگویند خیلی از ما از مناطق کم برخوردار حاشیه شهر آمده‌ایم و در کنار زحمتی که برای معیشت خانواده می کشیم، موفق شدیم به این رتبه‌ها برسیم.
نشستی برای بیان مشکلات دانشجویان افغانستانی
همه‌ی این ماجراها بچه‌های دانشجوی افغانستانی حاضر در ایران را واداشت تا در روز چهارشنبه هفدهم مهر ماه ۱۳۹۸ در دانشگاه تهران جلسه‌ای برگزار کنند و مشکلات خودشان را بیان کنند. این نشست با حضور آقای جمال انصاری کاردار فرهنگی سفارت افغانستان در ایران که مسئولیت بخش دانشجویی این سفارت را نیز بر عهده دارد در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار گردید. هر چند قرار بود این نشست از ساعت 13 آغاز گردد و آقای انصاری نیز راس ساعت در سالن دانشکده حضور به هم رساند اما به علت بعضی مشکلات برنامه با حدود 40 دقیقه تاخیر آغاز گردید. تعداد حاضرین در این جلسه نزدیک به 30 نفر از دانشجویان افغانستانی مشغول به تحصیل در دانشگاههای تهران از رشتههای مختلف بود که اکثریت حاضرین را فرزندان مهاجرین افغانستانی ساکن در ایران تشکیل میدادند.
شاید سفارت افغانستان بتواند رایزنی کند
در ابتدای برنامه مسئول برنامه رضا عطایی دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به دلیل تاخیر در شروع برنامه بیان کردند که مجوز برنامه نزدیک به یک روز قبل از هیئت نظارت دانشگاه تهران اخذ گردیده است و به علت زمان کم، تبلیغات این برنامه فقط منحصر به شبکههای مجازی و اطلاعرسانیهای شخصی بوده است به همین خاطر تعداد زیادی از دانشجویان افغانستانی از حضور در این برنامه محروم شدند. ایشان در ادامه نیت از برگزاری این نشست را گفتگوی همدلانه دانشجویان افغانستانی با مقامی مسئول از سفارت افغانستان عنوان کردند که وظیفه پیگیری مسایل مربوط به دانشجویان این کشور در ایران بر عهده ایشان میباشد.
دسته‌بندی مشکلات دانشجویان افغانستانی در ایران
در ادامه آقای انصاری به توضیحی در مورد پیگیریهای سفارت افغانستان در مورد مسایل و مشکلات دانشجویان افغانستانی در ایران پرداخت. او اشاره کرد که مشکلات در سه حوزه هستند اول در مورد نخبگان کنکوری سال 1398 است دوم مشکلات دانشجویان دانشگاههای علوم پزشکی و مشخصا دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و سوم در مورد خدماتی است که سفارت باید برای دانشجویان به روز در داخل سفارت انجام دهد.
رایزنی از طریق وزارت امور خارجه
در مورد دانشجویانی که رتبه زیر 100 را در کنکور کارشناسی ارشد سال جاری کسب کردند، سفارت افغانستان بلافاصله بعد از بروز این مساله از آن جایی که نمیتواند مستقیما با ادارت کشور میزبان ارتباط بگیرد، طبق روال اداری یک یادداشت رسمی برای وزارت خارجه ایران ارسال نمود و خواهان حمایت از جامعه دانشجویی و نخبگان دارنده رتبههای زیر 100 در کنکور شد. پس از آن گفتوگوهای تلفنی و ملاقاتهای حضوری با مسئولین سازمان امور دانشجویان داشتیم. پس از تمامی این پیگیریهای رسمی سفارت، تاکنون یک جواب کتبی به سفارت اعلام شده است مبنی بر این که بورس وزارت علوم برای رتبههای 1 تا 3 برای پذیرفته شدگان کارشناسی ارشد و رتبه 1 تا 99 برای پذیرفته شدگان کارشناسی تعلق میگیرد. البته ما تلاش میکنیم تا موضوع را از طریق سفیر افغانستان با وزیر علوم ایران آقای دکتر غلامی نیز مطرح نماییم.
تسهیلات برای دانشجویان پزشکی مهاجر
در مورد دانشجویان دانشگاههای علوم پزشکی و بحث شهریهها، از یک سال پیش ما پیگیری نمودهایم و بر ابعاد آن کاملا واقف هستیم و در جریانیم که چون اکثر دانشجوهای ما از خانوادههای مهاجر در ایران هستند که درآمدشان به ریال است توانایی پرداخت شهریههای دانشگاههای علوم پزشکی را ندارند. علاوه بر این باید توجه کرد که تحریمها فقط بر شهروندان ایران تاثیر نداشته است بلکه جامعه مهاجران ساکن در ایران را نیز متاثر کرده است. سفیر سابق افغانستان و سایر مسئولین که به ایران سفر داشتند در مذاکراتشان با وزیر سابق بهداشت ایران موضوع تخفیف در شهریه دانشجویان را در صدر موضوعات مذاکرات خود قرار داده بودند.
در ابتدای تابستان امسال نیز مجددا این موضوع با آقای دکتر اسدی لاری معاون وزیر بهداشت این بحث مطرح گردید. در آن جلسه عنوان کردیم که ما 162 دانشجو در دانشگاههای علوم پزشکی داریم که اگر مساله شهریه آنها حل نگردد، ناچار به ترک تحصیل خواهند شد. سرانجام در تاریخ 7 مهر وزارت بهداشت نامه ای را خطاب به دانشگاههای علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی صادر کردند و در آن ذکر نمودند که فرزندان مهاجرین مقیم ایران که در ایران دیپلم گرفته اند و همچنین فرزندان مادر ایرانی که پدر افغانستانی دارند باید شهریهشان به ریال و بر مبنای ارز دولتی 4200 تومان پرداخت شود. پس از ابلاغ این نامه، دانشگاه تهران و دانشگاه ایران موافقت خود را جهت اجرای این نحوه پرداخت شهریه اعلام کردند. اما در مورد دانشگاه شهید بهشتی من با معاون بین الملل این دانشگاه دیدار داشتم و حتی پیشنهاد همکاری بین دانشگاه طب کابل با دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را مطرح کردم و از طریق وزارت خارجه ایران خواستار ملاقات بین سفیر افغانستان و رئیس دانشگاه علوم پزشکی شدیم که هنوز پاسخی در مورد آن دریافت نکرده ایم. البته در چند روز گذشته رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تغییر کرده است و در جریان نیستیم که ریاست جدید رسیدگی به امور اداری را آغاز کرده اند یا خیر.
پیگیری مشکلات دانشجویان مهاجر از روابط دیپلماتیک
در مورد مساله سوم باید بگویم که من از انتهای سال 1396 که این مسئولیت را پذیرفتم در جلسه اداری سفارت شفاف بیان کردم که ما باید سه کار را انجام دهیم. اول باید در مورد نوبت دانشجویان ما در داخل سفارت در بحث تثبیت هویت باید به روز انجام شود، یعنی دانشجویان ما نباید مانند سایر مهاجرین برای گرفتن وقت سفارت منتظر پنجشنبهها یا ثبت نام اینرنتی از طریق کافینتها بشوند. دوم تا آنجایی که در اختیار سفارت است باید دانشجویان و فرهیختگان ما را احترام و تکریم کنند. در این راستا تلاش کردیم تا حضور دانشجویان را در برنامههای سفارت پررنگ کنیم و جلسات مشترکی با دانشجویان در محل سفارت برگزار نماییم و همچنین روابط خود را با مسئولین وزارت علوم، وزارت بهداشت، اداره اتباع، نیروی انتظامی ایران تحکیم کنیم تا بتوانیم مشکلات دانشجویان را پیگیری نماییم امری که تا پیش از این بسیار ضعیف بود و مسایل تنها در قالب یادداشتهایی به وزارت خارجه ایران منعکس میشد. در ضمن قرار ملاقاتهایی برای شخص سفیر با روسای دانشگاههای ایران هماهنگ کردیم که تاکنون این جلسات با روسای دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشگاه بینالمللی قزوین و دانشگاه اصفهان انجام شده است.
تغییر ناگهانی رویه‌ی وزارت علوم ایران
در ادامه سوالات دانشجویان مطرح شد و به ترتیب آقای انصاری پاسخ سوالات را دادند. اکثر دانشجویان سوال کننده از رتبههای زیر 100 کنکور کارشناسی ارشد سال 1398 از دانشگاههای شریف، تربیت مدرس وعلامه طباطبایی بودند که روند مشکل پیش آمده را بدین ترتیب تشریح کردند که در ابتدای درخواست دریافت بورس آنها مانند دوسال گذشته مورد قبول سازمان امور دانشجویان بوده است و به آنها اعلام شده بوده است که قانون تغییری نکرده است اما بعد از چند روز از سازمان امور دانشجویان با آنها تماس گرفته شده و نظری مغایر با تایید اولیه را به آنها اعلام کرده اند و گفتهاند که فقط رتبه 1 تا 3 بورس میگیرند. پیگیریهای پس از این تصمیم هم به علت عدم موافقت دکتر علیزاده مدیر کل امور دانشجویان غیرایرانی وزارت علوم برای دیدار با آنها به نتیجهای نرسیده است. بنا به اظهارات دانشجویان در این جلسه، نکته جالب این است که بعضی مسئولین سازمان امور دانشجویان حتی وجود قانون در این باره را نیز انکار میکنند و فقط میگویند یک دستور شفاهی مبنای عملکرد در دو سال گذشته بوده است.
چرا بورسیه‌های کشور افغانستان شامل حال مهاجران حاضر در ایران نمی‌شود؟!
در ادامه یکی از دانشجویان بیان داشت که به نظرم مهاجرین و سفارت افغانستان در ایران باید بیش از آن که درب وزرات علوم ایران را برای حل مشکلات دانشجویان نخبه بکوبند باید از وزارت تحصیلات عالی افغانستان درخواست کنند تا از بورسهای فراوانی که در اختیار این وزارتخانه از محلهای گوناگون است تعدادی را به نخبگان مهاجرین افغانستان در ایران اختصاص دهند و به ظرفیتها و پتانسیلهای این نخبگان در ایران توجه کنند.
سایر مباحثی که در این جلسه مطرح شد و آقای انصاری به آنها پاسخ گفتند عبارتند بودند از بحث 40 دانشجوی کاردانی مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، حمایت مالی از پایاننامههای دکترا و ارشد دانشجویان افغانستانی، پرداخت بدهیهای دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران، چاره اندیشی برای شهریه پرداختی توسط کلیه دانشجویان مهاجر پذیرفته شده در دوره روزانه، امکان ارائه کمک هزینه تحصیلی به دانشجویان علوم پزشکی در ازای تعهد خدمت در داخل افغانستان پس از تحصیل، فقدان تشکلهای دانشجویان افغانستانی در بعضی از دانشگاهها، بررسی امکان کمک گرفتن از بنیادهای علمی بینالمللی توسط سفارت برای حمایت از نخبگان دانشجویان افغانستانی، احتمال بسته شدن امکان ورود دانشجویان مهاجر افغانستانی به صورت آزاد به رشتههای علوم پزشکی در دانشگاه تهران و برخوردهای نامناسب بخشهای مختلف سفارت با دانشجویان.
