مهر ۱۵, ۱۴۰۳ ۴:۳۹ قبل از ظهر
مسدود سازی کارت بانکی مهاجران: بی مقدمه و بی منطق
گزارشی از مسدودسازی کارت بانکی مهاجران در ایران..
در حالی‌که طبق آمارهای سازمان ملل متحد، ایران میزبان 1.1 درصد از جمعیت مهاجران دنیاست و شمار مهاجران حاضر در کشور از بسیاری کشورهای پیشرفته و مهاجرپذیر دنیا مانند سوئد، اتریش، هلند و… بیشتر است، هنوز سازوکارهای مناسبی برای مقابله با مشکلات آن‌ها تعریف نشده است. یکی از مهمترین این مسائل که مدتی است مشکلات زیادی برای مهاجران بخصوص مهاجران افغانستانی ایجاد کرده، مسدود کردن کارت‌های بانکی آن هاست. آن هم در شرایطی که زندگی بدون کارت‌های بانکی غیرقابل است و تمام خرید‌ها و پرداخت‌های ریز و درشت توسط آن انجام می‌شود. کارت‌هایی که بدون اطلاع قبلی و بی هیچ دلیل موجهی برای مهاجران مسدود می‌شوند. البته اینطور که گفته می‌شود این اتفاق متناوب و تکراری، عمل کردن به بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر ممنوعیت صدور و تمدید کارت‌های بانکی و ارایه خدمات الکترونیک برای مهاجران قانونی دارای کارت اقامت آمایش است. البته حالا بانک‌ها فراتر از این حرف‌ها رفته‌اند و کارت‌های موجود در اختیار مهاجران را هم مسدود کرده‌اند.
بانک مرکزی همه را با یک چوب زده است
پیمان حقیقت طلب، مدیر پژوهش انجمن دیاران که در زمینه مهاجران فعالیت می‌کند در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: از نظر قانونی سه گروه مهاجر در کشور وجود دارد. تعدادی که بدون مدرک و غیرقانونی وارد کشور شده و فعالیت می‌کنند و پس از طی زمانی مجدد به کشور خود بر میگردند. مدارک هویتی آن‌ها هیچ جایی ثبت نمی‌شود و هیچ خدماتی نیز به آن‌ها ارائه نمی‌شود. آن‌ها به واسطه اجاره کارت‌های ایرانیان از خدمات کارت‌های بانکی استفاده می‌کنند.
او توضیح می‌دهد: گروه دیگر آمایشی‌ها هستند که پناهنده‌های داخل کشور بوده و تعدادشان حدود 970هزار نفر است و هر سال اقامت‌شان تمدید می‌شود. تمام مشخصات و اطلاعات هویتی آن‌ها ثبت شده و مدرکی به نام کارت آمایش دارند که هر سال تمدید می‌شود. آن هایی که این کارت را دارند، چند دهه است ساکن ایران هستند زیرا از سال 1382 به بعد ایران هیچ پناهنده تازه‌ای را پذیرش نکرده است و بیشتر آن‌ها در ایران متولد شده‌اند و اجداد آن‌ها از افغانستانی‌های مقیم ایران هستند. افراد دارای گذرنامه هم به دو گروه تقسیم می‌شوند. آن‌ها که گذرنامه افغانستان دارند و آن‌ها که گذرنامه خانوار دارند. اقامت آن‌ها با ویزا تمدید شده و بیش از سه، چهار ماه اجازه اقامت ندارند. اما در حالی‌که آمایشی‌ها و آن‌ها که گذرنامه خانوار دارند تمام مدارك شناسايي‌شان در نهادهاي مرتبط مانند وزارت كشور، نيروي انتظامي و وزارت امور خارجه ثبت شده است، بانک مرکزي همه را با يک چشم دیده و فرقي بين مهاجر قانوني و غيرقانوني قائل نشده و حساب‌هاي آن‌ها را بدون اطلاع قبلی مسدود کرده است.
کارتی برای مهاجران صادر نمی‌شود
حقیقت طلب به سابقه این کار نیز اشاره کرده و می‌گوید: البته مشابه همین اقدام در بهمن ماه سال گذشته نیز رخ داد که آن زمان معاون اداره کل اتباع و مهاجرين خارجي وزارت کشور قول افتتاح حساب مجدد براي مهاجران و پيگيری رفع مشکلات «عابربانک» مهاجران افغانستاني را داد. قولی که تا کنون به آن عمل نشده است. گویا حالا بر اساس آخرین تصمیم بانک مرکزی، دیگر برای مهاجران دارای کارت آمایش، کارت بانکی یا عابر بانک صادر نمی‌شود، اما علاوه بر صادر نشدن کارت‌های بانکی، کارت‌های فعال بانکی آن‌ها نیز مسدود شده است.
مدیر پژوهش انجمن دیاران اضافه می‌کند: این تصمیم مشکلات زیادی برای جامعه و مهاجران به همراه دارد. بسیاری از آن‌ها مجبورند از دوست یا آشنایی بخواهند حسابی باز کرده و کارت عابربانک را در اختیارشان بگذارد. اقدامی که خود مشکلات و آسیب‌های اجتماعی زیادی مانند کلاهبرداری، سرقت، جنایت و… را رقم می‌زند.
مسدودسازی کارت بانکی مهاجران .
بخشنامه‌ای برای تولید جُرم در کشور
مهاجران خارجی ساکن کشور هر چند مدت یک‌بار برای مسدود شدن حساب‌های بانکی‌شان بدون اطلاع قبلی در مراکز خرید، مسافرت و… با مشکلات فراوانی مواجه شده‌اند.
یک کارشناس امور مهاجرت در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: تمام این مشکلات به دستورالعمل چگونگی شناسایی مشتریان خارجی به منظور مبارزه با پولشویی و جلوگیری از تامین مالی تروریسم که در سال 1386 مصوب شد مربوط می‌شود. در تبصره ماده 4 این دستورالعمل به صراحت آمده است که به افراد دارای کارت آمایش که حدود 970 هزار تا یک میلیون نفر می‌شوند، خدمات بانکداری الکترونیک به هیچ وجه داده نشود. اتباع خارجي داراي كارت آمايش، فقط می‌توانند حساب با دفترچه بدون کارت بانکی افتتاح کنند.
حمیدرضا رضایی اضافه می‌کند: آن مهاجرانی که کارت آن‌ها بدون اطلاع مسدود می‌شود باید به بانک مراجعه کنند. البته به استناد همین دستورالعمل دیگر حساب‌شان برقرار نمی‌شود اما باید برای داشتن همان حساب با دفترچه فرم‌هایی خاص را پر کنند.
او به مذاکرات متعدد با وزارت اقتصاد و بانک مرکزی هم اشاره کرده و توضیح می‌دهد: استدلال مسئولان برای پافشاری بر این قانون، حرف‌هایی از جنس پولشویی است. در حالی که نداشتن کارت آن ها، تبعات اجتماعی فراوانی برای شهروندان ایرانی و مهاجران ایجاد می‌کند و با ادامه این روند در آینده حتماً بیشتر آن را لمس خواهیم کرد. به عبارتی با این تصمیم در کشور تولید جُرم می‌کنیم.
مسدودسازی کارت بانکی مهاجران .
بخشنامه‌ای که بدون شناخت پناهندگان تصویب شد
رضایی تشریح می‌کند: به نظر می‌رسد هنگام تصویب این بخشنامه نماینده‌ای که در زمینه پناهندگان و مهاجران اطلاع و آشنایی داشته باشد، حضور نداشته و مهاجران نیز در فهرستی قرار گرفته‌اند که برای آن‌ها نباید عابر بانک صادر شود. رایزنی و تلاش بسیاری کردیم تا مسئولان را متوجه کنیم این بخشنامه و پولشویی که با گذشت مدت زیادی پس از تصویب، ابلاغ و اجرایی شد ارتباطی با پناهندگان ندارد. زیرا آن‌ها کاملاً در کشور قانونی زندگی می‌کنند. بیشتر به نظر می‌رسد این تصمیم و بخشنامه به دلیل عدم آشنایی با حوزه پناهندگان بوده است. در حالی‌که بیش از 90درصد امور مالی کشور از طریق کارت‌های بانکی صورت می‌پذیرد و عدم صدور یا مسدود شدن عابربانک برای 970هزار شهروند افغانستانی دارای کارت آمایش مشکلات فراوانی را به همراه خواهد داشت، در صدد پیگیری چگونگی حل و رفع این مشکل از وزارت کشور و اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی بودیم که متاسفانه تا لحظه تنظیم این گزارش و پیگیری‌های مکرر به نتیجه نرسید.
