گفتگو با حسن فیض اللهی؛ نخبه بی شناسنامه ایرانی

حسن فیض اللهی دارای مدال المپیاد فیزیک در ایران است. پدرش عراقی و مادرش ایرانی است و به همین علت بی شناسنامه چرا که طبق قوانین فعلی ایران تابعیت از طریق مادر منتقل نمی شود. او یک نخبه‌ بی شناسنامه در ایران است…

در غیاب آمارهای رسمی، اخبار غیررسمی متعددی در مورد ازدواج اتباع خارجی با بانوان ایرانی منتشر می‌شود. بدتر از آن، هیچ آمار دقیقی هم در مورد فرزندان حاصل از این نوع ازدواج‌ها نیز وجود ندارد. برخی نهادها تعداد فرزندان حاصل از این نوع ازدواج‌ها را ٣٠٠،٠٠٠ نفر اعلام کرده‌اند. برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز این عدد را بین ٨٠٠‌هزار نفر تا یک‌میلیون نفر عنوان کرده‌اند. اما چیزی که واضح و مبرهن است این است که قوانین جاری کشور این ازدواج‌ها را شرعی اما غیرقانونی می‌داند. با توجه به شرایط فوق مادران سرگردان ایرانی و فرزندان بی‌هویت با مشکلات و مسائل عمده‌ای مواجه هستند. آسیب‌های گوناگونی از این ازدواج‌ها پدید آمده.

پدیده مهم دیگری که از این مسئله نشات می‌گیرد تولید چرخه بی‌هویتی است به گونه‌ای که همین فرزندان با ازدواج مجدد منجر به افزایش تعداد افراد بی‌هویت در جامعه خواهند شد. بنابراین اگر حاکمیت تصمیم مناسبی در خصوص این جمعیت میلیونی نگیرد در آینده نه چندان دور، شرایط بحرانی در زمینه‌های حقوقی، قضایی و اجتماعی برای کشور به وجود خواهد آورد.

نکته دیگری که حائز اهمیت است، تغییرات در روندهای مهاجرتی دنیا و ساده شدن زندگی‌های بین‌المللی است. انسان‌های بسیاری در اقصی نقاط مختلف دنیا در جایی زندگی می‌کنند که در آنجا متولد نشده‌اند. کشورهای توسعه‌یافته سیاست‌های متنوعی را برای افزایش مهاجرپذیری خود و بسترسازی برای حضور افراد از کشورهای مختلف طراحی می‌کنند. این در حالی است که قوانین موجود کشور هویت فرزندانی که از مادر ایرانی و در ایران متولد شده‌اند را به رسمیت نمی‌شناسد.