مهر ۱۳, ۱۴۰۳ ۱۰:۰۲ قبل از ظهر
بورس تحصیلی در ایران و کشورهای منطقه
این مطلب پژوهشی دیگر از مجموعه پژوهش‌های برنامه آفاق است که توسط آقای حمزه حاجی عباسی در رابطه با وضعیت بورس تحصیلی در ایران و کشورهای منطقه منتشر شده است.
این پژوهش با مطالعه فرآیندها، روالها و سیاستهای تعدادی از کشورهای رقیب ایران در منطقه (ترکیه،روسیه، عربستان، امارات متحده عربی و قطر) سعی شده است تا اصول زیربنایی و روشهای اجرایی در این سیاستها استخراج شده و از مقایسه با وضعیت ایران در این زمینه، پیشنهاداتی به سیاستگذاران در حوزه دانشجویان بینالمللی ارائه گردد.
ضرورت تحصیل دانشجویان بینالمللی در ایران مورد توجه اکثریت سیاستگذاران با هر دیدگاهی قرار گرفته است. افزایش ورود دانشجویان بینالمللی اگر با اصلاح سیاستها و قوانین مهاجرتی و آموزشی در ایران صورت گیرد می‌تواند برای ایران منافع اقتصادی، فرهنگی، علمی و سیاسی به‌همراه داشته باشد.
یکی از فرآیندها و سیاست‌هایی که در راستای جذب دانشجویان بینالمللی نیاز به اصلاح دارد؛ فرآیند و سیاست بورسیه دانشجویان بینالمللی در ایران است. بورسیه دانشجویان بینالمللی در ایران حداقل تا سه دهه پیشینه دارد؛ در این مدت سیاستها و آئین‌نامه‌های اجرایی متعددی برای آن تدوین گردیده است. در سالهای اخیر با توجه به اینکه رقابت منطقه‌ای در جذب دانشجویان و نخبگان از کشورهای منطقه افزایش یافته است؛ بازبینی و اصلاح سیاستها با توجه به شرایط روز ضروری است.
رشد تعداد دانشجویان بینالمللی در سالهای اخیر قابل‌توجه بوده است، به‌نحوی‌که این تعداد از 1.5 میلیون نفر دانشجو در سال 2000 به حدود 6 میلیون نفر در سال 2022 رسیده است. میزان رقابت در این حوزه بین کشورهای گوناگون، از توسعه‌یافته تا درحال‌توسعه، به حدی بوده است که ساختارها، نهادها و قوانین کشورها در حوزه‌های آموزش عالی و مهاجرتی برای جذب حداکثری دانشجویان بینالمللی، دچار تغییرات زیادی شده و در راستای ایجاد انگیزه در افراد برای مهاجرت به این کشورها برنامه‌های متنوعی تدوین گردیده است. یکی از این برنامه‌ها، حمایتهای مالی و غیرمالی از دانشجویان است. حمایتهای تحصیلی از دانشجویان بینالمللی علاوه بر اینکه به افزایش شهرت و کیفیت نظام آموزش عالی منجر میگردد؛ به‌منظور دیپلماسی علمی (ارائه تصویری مطلوب از توانمندی‌ها و اقتدار ملی و کسب وجهه جهانی برای کشور) و دیپلماسی آموزشی (هویت‌بخشی، فرهنگسازی و ایجاد تغییرات پایدار در رفتار، ذهن و عملکرد دانشجویان) موردتوجه کشورها قرار دارد.
