فرآیند ثبت سیمکارت برای مهاجران

امروزه در جهان، ارائه‌ی خدمات سیمکارت به تمامی افراد حاضر در یک کشور که مدرک هویتی معتبر دارند (چه اهل آن کشور و چه خارجی) امری پذیرفته و معمول است. دریافت سیمکارت یکی از خدمات شهروندی پایه در همه کشورهاست که فارغ از تابعیت ارائه می‌شود و توریست‌ها هم به محض ورود به یک کشور سیمکارت خریداری می‌کنند.

مهاجران در ایران، در تملک سیمکارت از نظر قانونی با منع جدی‌ای مواجه نیستند. آن‌ها با داشتن مدارک هویتی معتبر شامل کارت پناهندگی، کارت اقامت (آمایش)، گذرنامه معتبر، کارت هویت می‌توانند حداکثر سه سیم‌کارت فعال تلفن همراه به نام خود خریداری کنند. آنها این حق را دارند که سیمکارت‌شان به‌نام خودشان باشد ولی در میدان عمل و طی فرآیند ثبت سیمکارت، دستگاه‌های اجرایی در احقاق این حق دست‌اندازهایی را ایجاد می‌کنند.

مدارک و اطلاعات مورد نیاز جهت ثبت سیمکارت

در ایران گروه‌های مختلف مهاجرین، به ویژه مهاجرین افغانستانی در امکان برخورداری از سیمکارت تلفن همراه به دو گروه تقسیم می‌شوند:

 1. پناهندگان و مهاجرانی که مدرک اقامت معتبر دارند و حق برخورداری از سیم‌کارت را دارند.

2. مهاجران بدون مدرک، پناهجویان و گروه‌هایی دارای مدرک اقامتی موقت، که حق برخورداری از سیمکارت را ندارند.

فرآیند ثبت‌نام و فعال‌سازی سیمکارت به گونه‌ای طراحی شده که، کسانی که قصد دارند با استفاده از گذرنامه خود سیم‌کارت دریافت کنند، باید از طریق وزارت اطلاعات استعلام شوند و اتباع افغانستانی یک راه‌ شناسایی بوسیله کد فراگیر دارند که از طریق سامانه پژواک و شاهکار استعلام صورت می‌گیرد. سامانه پژواک برای استعلام کد فراگیر اتباع افغانستانی ساکن ایران استفاده می‌شود. سامانه شاهکار نیز شبکه احراز هویت کاربران است. برای ثبت مالکیت یک سیمکارت باید استعلامات لازم به وسیله این دو سامانه انجام شود و پس از مثبت بودن استعلام‌ها فرآیند ثبت مالکیت سیم کارت تکمیل شود. همچنین پیامکی برای تمام شماره‌های ثبت شده با شماره ملی و کدشناسایی مالک سیمکارت جدید ارسال شده و ثبت‌نام سیمکارت جدید با آن کد شناسایی اطلاع‌رسانی می‌شود.

فرآیند مورد اشاره، بر اساس مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات  برای همۀ اپراتور‌ها یکسان است و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بر حسن اجرای آن نظارت کامل دارد.

درصورت وجود مشکل و مواجهه با عملکرد سلیقه‌ای دفاتر پیشخوان خدمات دولت و دفاتر ارتباطی و فناوری اطلاعات (ICT) روستایی، مهاجرین می‌توانند با مراجعه به سامانه 195 به آدرس https://195.cra.ir یا تماس با شماره 195 شکایت خود را از این دفاتر ثبت کنند.

خطاهای سیستمی در فرآیند ثبت سیمکارت برای مهاجرین

به گفته پیشخوان خدمات و مهاجرین دارای کارت آمایش و پاسپورت؛ مشمولان اخذ سیمکارت در وارد کردن نام پدر با خطا روبه‌رو می‌شوند. این خطا گاهی به دلیل عدم تطابق حروف کوچک و بزرگ انگلیسی نام پدر و یا عدم تطابق نام پدر در سیستم احراز هویت و اطلاعات کارت فعلی است.

خطای سیستمی بزرگتر مربوط می‌شود به تعدد کدهای روی کارت آمایش؛ عمدتا کد 11رقمی روی کارت برای ثبت سیمکارت وارد سیستم می‌شود. اما گاهی به دلیل عدم بروز رسانی اطلاعات در سیستم احراز هویت پس از تعویض کارتهای آمایش جدید با کارت قبلی، متصدیان ثبت سیمکارت در پیشخوان خدمات و نمایندگی‌ها با خطای سیستمی مواجه می‌شوند. در این صورت، اتباع خارجی بایستی کدهای روی کارت آمایش قبلی را داشته باشند، درغیراین‌صورت ثبت‌نام تکمیل نخواهد شد.

محدودیت در تعداد سیمکارت برای مهاجرین

افرادی که دارای ملیت ایرانی هستند می‌توانند تعداد ده عدد سیم کارت تحت مالکیت خود داشته باشند. این رقم برای مهاجرین متفاوت است. آنها می‌توانند سه عدد سیم کارت ارائه شده توسط اپراتور‌های ایرانی را تحت مالکیت خود داشته باشند.

انواع سیمکارت مجاز برای مهاجرین

علاوه بر اپراتورهای اصلی ارائه خدمات مخابراتی (ایرانسل، همراه اول و رایتل…) برخی طرح‌های ویژه مهاجرین ارائه می‌شود که به ترتیب زیر است:

سیمکارت آریانا

 آریانا با هدف و انگیزه ارائه خدمات ارتباطی به اتباع و مهاجران مقیم به ارائه سیــمکارت به مهاجران مقیـم ایـران می‌پردازد. برای خرید این سیمکارت ارائه‌ی مدرک هویتی معتبر (گذرنامه) با درج کد فراگیر الزامی است. برای تهیه آن باید به صورت حضوری به دفاتر نمایندگی آریانا و یا دفاتر پلیس مهاجرت مراجعه کرد. این سیمکارت تنها قابل انتقال به تبعه افغانستانی دارای پاسپورت، کارت اقامت یا کارت آمایش می‌باشد.

سیمکارت گردشگری و توریست

 همچنین مهاجرین با ارائه یک پاسپورت می توانند سیمکارت گردشگری را در مرزهای ورودی‌، فرودگاه‌های بین‌المللی، کیوسک‌های اطلاع‌رسانی و یا آژانس‌های گردشگری کشور تهیه و استفاده کنند. سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و شاتل موبایل که ارائه دهنده این نوع سیمکارت هستند، پس از گذشت ۳۰ روز، این سیمکارت‌ها را به صورت خودکار غیرفعال می‌کنند. این سیم کارت ها متناسب با نیازهای گروه های مختلف ایرانگردی، زیارتی و بازرگانی و بر اساس نیازمندی آنها به مکالمه، پیامک و اینترنت و همچنین مدت اقامت آنها در ایران تعریف شده‌اند. خرید، ثبت نام و فعال سازی سیم‌کارت‌های گردشگری (اتباع خارجی) با گذرنامه یا کارت آمایش امکان پذیر است.

طرح انارستان برای کودک و نوجوان مهاجر

انارستان یک زیست‌بوم دوستدار کودک و نوجوان است که یک سیم‌ کارت اعتباری رایگان به کودکان و نوجوانان ۶ تا ۱۸ سال اعم از کودکان مهاجر در ایران اختصاص داده‌است. والدین اتباع خارجی می توانند با همراه داشتن گذرنامه یا کارت آمایش خود و فرزندان، اقدام به تهیه و فعالسازی سیم کارت انارستان برای فرزندان خود نمایند.

سخن پایانی

دریافت سیمکارت تلفن همراه یکی از مشکلات مهاجرین افغانستانی است که شبکه های مخابراتی نیز برای ارائه این خدمات به مهاجرین سلیقه ای عمل می‌کنند. گذشته از اینکه تعداد زیادی از مهاجران حق ثبت سیمکارت به نام خودشان را ندارند،  آن دسته از مهاجران که مشمول این حق می‌شوند هم در فرآیند اخذ سیمکارت و ثبت آن به‌نام خودشان با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. برخی از موانع در روند تهیه سیمکارت برای مهاجران به سادگی قابل رفع است؛ هماهنگی سیستمی بیش از پیش توسط دستگاه‌های متولی احراز هویت، ایجاد امکان استعلام کدهای فراگیر صادر شده‌ی جدید و تطابق آنها با کد ثبت شده قبلی و تغییرات کوچک این چنینی در رفع خطاهای سیستمی، می‌تواند موانع بسیاری را از پیش‌روی مهاجران در تهیه و ثبت سیمکارت بردارد.