تغییرات آبوهوایی برای مهاجرت داخلی چه معنایی میتواند داشته باشد؟
هنگامیکه به مهاجرت اقلیمی فکر میکنید، احتمالاً افرادی را تصور میکنید که از کشوری به کشور دیگر میروند تا از دریاهایی که آب آنها بالا آمده و یا بیابانهایی که در حال گسترش هستند فرار کنند. تا حدودی حق با شماست، اما واقعیت این است که بیشتر مهاجران اقلیمی در داخل مرزهای کشور خود حرکت میکنند.
یافتههای جدید پیشبینی میکنند که تا سال ۲۰۵۰ ممکن است تا 21۶ میلیون مهاجر اقلیمی داخلی در سرتاسر دنیا وجود داشته باشد. کانونهای اصلی مهاجرت اقلیمی ممکن است از اوایل سال ۲۰۳۰ شروع به ظهور کنند. مردم مکانهایی را ترک میکنند که دیگر نمیتوانند آنها را حفظ کنند و به مناطقی میروند که فرصتهایی آنجا وجود داشته باشد. بر اساس این گزارش، محرک این مهاجرتها کمبود آب، کاهش بهرهوری محصولات کشاورزی و افزایش سطح آب دریا خواهد بود.
مردم معمولاً پس از چند فصل بدون داشتن محصولات خوب یا چند سال پیدرپی که طوفانها مدرسهها و خانهها را تخریب میکنند و آب آشامیدنی را نیز به نمک آلوده میکنند، تصمیم میگیرند که مکان خود را ترک کنند.
بااینحال، مناطقی که انتظار میرود به کانونهای «مهاجرت به بیرون» تغییرات آبوهوایی تبدیل شوند، احتمالاً به حمایت از تعداد زیادی از مردم ادامه خواهند داد – از جمله افرادی که هیچ انتخاب دیگری جز ماندن ندارند. مناطقی که مهاجران به آنجا نقلمکان میکنند نیز ممکن است آمادگی لازم را برای میزبانی آنها و یا ارائۀ خدمات و استفاده از مهارتهای آنان را نداشته باشند.
این گزارش شامل پیشبینیها و تحلیلهای جدید از سه منطقۀ شرق آسیا و اقیانوسیه، شمال آفریقا، شرق اروپا و آسیای مرکزی است. این گزارش بر اساس اولین گزارش Groundswell از سال ۲۰۱۸ است که کشورهای جنوب صحرای آفریقا، آسیای جنوبی و آمریکای لاتین را پوشش میداد. رویهمرفته، پیشبینیها در تمام مناطق تا سال ۲۰۵۰ نشان میدهد که کشورهای جنوب صحرای آفریقا میتوانند تا ۸۶ میلیون مهاجر اقلیمی داخلی را شاهد باشند. در شرق آسیا و اقیانوسیه، ۴۹ میلیون؛ جنوب آسیا، ۴۰ میلیون؛ شمال آفریقا، ۱۹ میلیون؛ آمریکای لاتین، ۱۷ میلیون و اروپای شرقی و آسیای مرکزی نیز ۵ میلیون مهاجر وجود خواهند داشت. فقیرترین و آسیبپذیرترین مناطق از نظر آبوهوایی به طور ناهماهنگی تحتتأثیر تغییرات اقلیمی قرار خواهند گرفت.
مقیاس مهاجرت اقلیمی داخلی و کانونهای آن قطعی و ثابت نیستند. برای مهار و کنترل قابلتوجه این تحولات هنوز فرصت هست. بسته به اقدامات جمعی جهانی که امروزه انجام میشود، تعداد مهاجران اقلیمی داخلی در نیمقرن آینده میتواند تا ۸۰ درصد – به ۴۴ میلیون نفر – کاهش یابد.
نخست و مهمتر از همه، اقدام زودهنگام برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای برای کاهش فشارهای اقلیمی که باعث مهاجرت اقلیمی داخلی میشود. این باید یک تلاش جهانی باشد و اکنون نیز باید اتفاق بیفتد.
درعینحال، مهم است که بدانیم به مجموعهای از راهبردها برای مدیریت بهتر و یا برنامهریزی برای مهاجرتهای ناشی از تغییرات آبوهوایی نیاز داریم. دلتای رود مکونگ (منطقهای در کشور تایلند) با افزایش سطح آب دریا و کاهش بهرهوری محصولات مواجه است. در مراکش، دامنههای کوههای اطلس با تنش شدید آبی مواجه خواهد شد که میتواند بر شمار مهاجرتهای روستا به شهر که الآن هم وجود دارد، اضافه کند. کشورهای جزیرهایِ درحالتوسعه و کوچک، مساحتِ زمینهای در دسترس برای آنها در حال کاهش است و این رویدادهای آبوهوایی، تهدیدی جدی برای سکونت پذیری طولانیمدت است.
تغییردادن در توزیع جمعیت نیز میتواند به بخشی از یک راهبرد سازگاری اثرگذار تبدیل شود و به مردم این امکان را بدهد که از فقر خارج شوند و معیشتی انعطافپذیر ایجاد کنند، البته به شرطی که بهخوبی مدیریت شود. کلید دستیابی به این امر، برنامهریزیِ دوراندیشانه برای مهاجرت اقلیمیِ داخلیِ مدیریت شده و منظم است، مثلاً با ادغام جریان مهاجرت اقلیمی در الگوهای مهاجرت گستردهتر که میتواند به تقویت کردن نسل بعدی مهارتها و مشاغل کشور در مناطق مهاجرفرست و مهاجرپذیر، کمک کند. برنامهریزی باید تمام مراحل مهاجرت را شامل شود: قبل، حین و بعد از مهاجرت.
برنامهریزی درست میتواند باعث شود تا از آمادگی مناطق مهاجرفرست و مهاجرپذیر، برای برآوردن نیازهای خود، اطمینان پیدا شود. سرمایهگذاری نیز برای کمک به جمعیتی که در سن کار هستند نیاز است تا آنها بتوانند فرصتهای کاریِ سازگار با آبوهوا که همراه با مراقبتهای بهداشتی و خدمات عمومی هستند را پیدا کنند. سرمایهگذاری در سرمایۀ انسانی میتواند باعث افزایش توانایی جامعهها در برابر عوارض تغییرات آبوهوایی افزایش دهد، مخصوصاً با توانمندسازی جوانان و زنان که اغلب نخستین افرادی هستند که با نرخهای بالای بیکاری رودررو میشوند.
برای پشتیبانی از این برنامهها، تحقیقات بیشتری نیز باید در دسترس باشد، از جمله دادههای دانهای جدید (دادههای همراه با ریزترین جزئیات) برای بررسی تأثیرات مختلف تغییرات آبوهوایی در سطح منطقه و کشور. گزارش آبوهوا و توسعۀ کشورها که توسط بانک جهانی منتشر میشود میتواند بهعنوان ابزاری برای تصمیمگیرندگان عمل کند تا پیشبینیها و الگوهای مهاجرت اقلیمیِ داخلی را، با تجزیهوتحلیل زمینهایِ بیشتر برای شناسایی مناسبترین راهبردها در هر مکان، تکمیل کند.
مهاجرت ناشی از آبوهوا ارتباط اساسیِ بین تغییرات آبوهوایی و توسعه را که مستقیماً بر زندگی و معیشت تأثیر میگذارد، آشکار میکند. درعینحال که مهاجرت اقلیمیِ داخلی ممکن است واقعیتی باشد که ما نمیتوانیم از آن اجتناب کنیم، با اقدامات صحیح در زمان کنونی، نیازی به تبدیلشدن آن به یک بحران نیست. .(1)(2)