پیری جمعیت و اجبار ژاپن برای مهاجرپذیری

دولت ژاپن برنامه ای را به عنوان طرح بازنگری در قانون مهاجرت به اجرا گذاشته است تا بتواند ضمن «جذب نیروی متخصص و ماهر»، مشکل کمبود نیروی کار را نیز به دلیل پیر شدن جمعیت برطرف کند.

این برنامه، بخشی از تلاش های دولت برای مقابله با معضل کمبود نیرو است مهاجرت در این برنامه نیروی کار ماهر و کارکنان خارجی را شامل می شود کسانی که دارای مهارت ها و تجربیات کاری ویژه ای هستند.
دولت به این افراد امکان می دهد حداکثر 5 سال در کشور زندگی کنند به نیروهای خارجی با مهارت بالاتر نیز امکان اقامت طولانی تر داده خواهد شد آنها می توانند با اعضای خانواده شان به ژاپن مهاجرت کنند.
دولت همچنین در حال رایزنی با پارلمان است تا جزییات بیشتری از این طرح مشخص شود و اینکه بتوان برای این افراد روادید صادر کرد و مشکل کمبود نیروی کار را تا اندازه ای برطرف نماید.
ژاپن اعلام کرده به دلیل کمبود نیروی کار به ‌ویژه در مشاغل پرستاری، ساخت و ساز و کشاورزی، صدور ویزای کار را برای اتباع خارجی تسهیل می‌کند.
‘شینزو آبه’ نخست وزیر ژاپن در شورای سیاست‌های پولی و اقتصادی گفت که این کشور در نظر دارد سیستم مهاجرتی خود را اصلاح کند و کارکنان و متخصصان خارجی ماهر بیشتری را جذب کند.
البته آن طور که آبه گفته است محدودیت‌های زمان مجاز باقی ماندن در خاک ژاپن و همراهی اعضای خانواده به قوت خود باقی خواهند ماند.
‘تاشیمیتسو موته گی’ وزیر اقتصاد و دارایی ژاپن در توضیح بیشتر این طرح گفت: بخش‌های پرستاری، ساخت و ساز، حمل و نقل و کشاورزی که با کمبود نیروی کار مواجه هستند مشمول این طرح خواهند بود.
نرخ بیکاری ژاپن تا پایان سال 2017 به 2.8 درصد رسید و نسبت فرصت‌های شغلی به 1.59 برای هر نفر افزایش یافت که بالاترین میزان 43 سال اخیر به شمار می‌رود و حتی با وجود افزایش تعداد کارگران خارجی این کشور از 486 هزار و 398 نفر در سال 2008 به یک میلیون و 280 هزار نفر در سال 2017، هنوز کمبود نیروی کار در این کشور باقی است.
شینزو آبه نخست وزیر ژاپن و حزب لیبرال دموکرات او موفق شدند در انتخابات مجلس ملی که پیش از موعد مقرر و در تاریخ 14 دسامبر سال 2014 برگزار شد، پیروز شوند و در انتخابات ماه سپتامبر سال جاری هم آنها پیروز شدند و این فرصت خوبی است برای اینکه دولت بتواند این برنامه را به اجرا بگذارد.
آبه در دور اول سیاست های خود از افزایش مجدد مالیات بر ارزش افزوده خودداری کرد اما قصد دارد تا سومین مرحله از سیاست های اصلاحات اساسی خود را اجرا کند که باز کردن درهای ژاپن به روی کارگران خارجی جزو آن است تا آن ها بتوانند نبود کارگران برای انجام کارهای سطح پایین در این کشور را جبران کنند، کمبودی که به خصوص در بخش ساختمان به چشم می خورد.
ژاپن هنوز هم پس از فاجعه اتمی فوکوشیما به طور کامل بازسازی نشده است، علاوه بر این باید کارهای ساخت و ساز برای میزبانی بازی های المپیک 2020 توکیو هم اجرا شود.
مساله اما در این است که رشد جمعیت ژاپن از 7 سال پیش تا کنون روندی نزولی را طی می کند و پیش بینی می شود که شیب نمودار کاهش جمعیت تندتر هم بشود در سال 2000 به ازای هر بازنشسته 3.6 فرد شاغل در این کشور حضور داشت، پیش بینی می شود این آمار در سال 2025 به 1.9 برسد.
شینزو آبه می گوید: « پذیرش یا عدم پذیرش مهاجران بیشتر، برای کشور ما و شرایط زندگی مردممان امری حیاتی است.» او برای همین به بازبینی سیاست مهاجرتی توجه ویژه ای کرده است.
جمعیت ژاپن در سال 2010 معادل 127 میلیون نفر بوده و مطابق آمار این میزان در سال 2060 میلادی به 87 میلیون نفر خواهد رسید حال اگر نرخ بارداری در این کشور تا سال 2030 به 2.7 برسد (در حال حاضر نرخ بارداری در این کشور 1.39 است) و اگر این کشور سالانه 200 هزار مهاجر را بپذیرد، جمعیت آن در حدود 110 میلیون نفر ثابت خواهد ماند.
آبه بر این باور است که « هدف اصلی ژاپن مهاجرت دائمی نیست ما می خواهیم خارجی ها برای مدت محدودی در کشورمان کار کنند و پس از دریافت دستمزد، به کشورشان بازگردند».
در واقع ژاپن همواره نگران بوده است که نیروی کار مهاجر نهایتا برای ژاپن مانند بسیاری از کشورهای مهاجرپذیر دیگر مشکل ایجاد کند اما این کشور مجبور است که در این نگرش و راهبردهای گذشته به دلیل کمبود نیروی کار تغییر ایجاد کند.
پذیرش تعداد قابل توجهی کارگر مهاجر برای انجام کارهای سطح پایین به هیچ عنوان امر ساده ای نخواهد بود چرا که با سیاست های ژاپن پس از جنگ جهانی دوم مغایرت خواهد داشت. مردم ژاپن روی خوشی به جذب مهاجر نشان نمی دهند با وجود اینکه این طرز دید اندکی پس از سال 1985 میلادی به بعد دچار تحول شده، هنوز هم میزان جذب مهاجر این کشور در مقایسه با سایر کشورهای اصلی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی ( OCDE) پایین است.
بنا بر آمار ارائه شده توسط این سازمان، در سال 2008 تنها 1.6 درصد جمعیت ژاپن را خارجی ها تشکیل می دادند این مساله در شرایطی است که در همین سال این آمار برای فرانسه معادل 5.8 درصد، ایالات متحده 6.7 درصد و آلمان 8.6 درصد است.
میزان نیروی کار خارجی در مجموع جمعیت ژاپن بسیار پایین و تنها معادل 0.3 درصد است در شرایطی که همین آمار برای فرانسه معادل 5.6 درصد، آلمان 9.4 درصد و ایالات متحده 15 درصد است.
اعطای تابعیت به مهاجر در ژاپن به میزان بسیار پایینی صورت می پذیرد در سال 2013 تنها 0.5 درصد مهاجرانی که به این کشور وارد شدند تابعیت ژاپنی دریافت کردند، در حالی که این میزان در همین سال برای فرانسه به 2.6 درصد می رسد از طرفی 43 درصد کسانی که تابعیت ژاپنی دریافت کرده اند هم کره ای هستند.
با این حال دولت ژاپن می گوید یک سوم ۱۴ صنعتی که با آنها صحبت کرده است می گویند کارکنان خارجی ماهری را می خواهند که اجازه اقامت طولانی مدت داشته باشند.
دولت برنامه دارد برای حل مشکل کمبود نیروی کار در کشور، لایحه ایجاد دو رده جدید ویزای کاری را به جلسه پارلمان تقدیم کند.
بر این اساس، کارگران ماهر و متخصص حداکثر می توانند تا پنج سال اجازه اقامت بگیرند ولی به آن دسته از کارکنان خارجی که تایید شود سطح معینی از مهارت یا تجربه کاری را دارند و نیز به کار آنها در یک زمینه مشخص نیاز هست، این نوع اجازه اقامت اعطا خواهد شد.
اجازه اقامت برای کارکنان بسیار ماهر که در رده دوم قرار می گیرند، هر پنج سال یک بار به طور نا محدود می تواند تمدید شود و دریافت کنندگان این نوع اجازه اقامت می توانند همسر و فرزندانشان را همراه خود بیاورند.

 

 

*این نوشته پیشتر در خبرگزاری ایرنا منتشر شده است.

به اشتراک بگذارید

دیدگاه ارسال کنید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *