اردیبهشت ۵, ۱۴۰۳ ۶:۵۷ قبل از ظهر
دیاران خبر 5
از تحصیل اتباع افغانستانی تا افزیش شمار آوارگان در جهان
دیاران خبر بسته‌ی خبری هفتگی سایت دیاران است. بسته‌ای که می‌کوشد مهم‌ترین اخبار سپهر سیاست‌گذاری مهاجرت در ایران و جهان را دنبال کند. دیاران-خبر می‌کوشد تا نسبت به اخبار روز تحلیل داشته باشد و گذشته‌ی هر خبر را مرور کند و سناریوهای محتمل برای آینده را ارائه دهد. وقایع فرهنگی و جنبه‌های متعدد حضور مهاجران در یک کشور و به خصوص کشور ایران در دیاران خبر جایگاه ویژه‌ای خواهد داشت.
1. تحصیل بیش از ۷57 هزار نفر از اتباع افغانستانی در نظام آموزشی ایران:
موضوع تحصیل اتباع خارجی یکی از چالش‌برانگیز موضوعات مهاجرتی امسال ایران بود. درنهایت بعد از کش و قوس‌های فراوان آموزش و پرورش شیوه‌نامه‌ای برای ثبت‌نام دانشآموزان اتباع خارجی تصویب کرد. بدین ترتیب بخش زیادی از این گروه موفق به ثبت‌نام در مدارس ایران شدند. به تازگی صادق رضادوست، رییس اداره اتباع و مهاجرین خارجی اعلام کرده است که تا قبل از تحولات سال گذشته کشور افغانستان، ۵۵۲ هزار دانش‌آموز از این کشور در کنار دانشآموزان ایرانی مشغول به تحصیل بودند و امروز این جمعیت به حدود ۷۰۰ هزار نفر رسیده است.
رضادوست در ادامه گفت: همچنین از حدود ۱۵۰ هزار دانشجوی خارجی ۵۷ تا ۵۸ هزار دانشجو از اتباع افغانستانی در کشور حضور دارند. لذا می‌توان گفت درمجموع اکنون حدود 757 هزار نفر از اتباع افغانستانی در چارچوب نظام آموزشی ایران، اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی، در حال تحصیل هستند. رضادوست همچنین از ارائه امکانات سوادآموزی به اتباع خارجی فاقد سواد نیز خبر داد. با توجه به تصمیمات جدید طالبان برای ممنوعیت زنان از تحصیل، احتمالا در آینده تمایل دانشآموزان و دانشجویان افغان برای مهاجرت به ایران افزایش یابد. لذا نظام آموزشی ما از هماکنون خود را برای این امر آماده کند.
2. اتباع خارجی در سرشماری اینترنتی نفوس و مسکن شرکت کنند:
مرکز ملی آمار ایران در راستای انجام دور جدید سرشماری نفوس و مسکن، از ساکنان بالای ۱۵ سال اتباع خارجی خواست برای سرشماری آزمایشی نفوس و مسکن، مشخصات خود را در سایت kanoonnobat.ir ثبت کنند. به گفته پوررضا، رئیس گروه سرشماری مرکز ملی آمار ایران، اتباع خارجی برای ثبت مشخصات خود لازم است داخل این سایت نام و نام خانوادگی، شناسه یکتا، کدپستی محل سکونت و شماره تلفن همراه خود را وارد کنند. پوررضا تاکید کرد: هیچ شخصی برای آمارگیری در طرح آزمایشی نفوس و مسکن به خانه اتباع خارجی مراجعه نخواهد کرد. همه مراحل به صورت اینترنتی و توسط خود اتباع خارجی انجام خواهد شد.
رئیس گروه سرشماری مرکز ملی آمار ایران در پایان نیز گفت: اتباع خارجی و مهاجرین تا ۳۰ دی ماه فرصت دارند مشخصات خود را در این سامانه ثبت کنند. این سرشماری با هماهنگی اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی انجام شده و مقدمهای برای سرشماری اصلی یعنی سرشماری سال ۱۴۰۵ است.
سرشماری و جمع‌آوری داده‌های منسجم از اتباع خارجی و مهاجران ساکن کشور اقدامی بسیار ضروری است چراکه در دهه‌های گذشته کشور ما همواره با خلاهای آماری در زمینه مدیریت مهاجرین روبرو بوده است. امروزه در بسیاری از کشورهای مهاجرپذیر دنیا سرشماری و جمع‌آوری اطلاعات از اتباع خارجی اقدامی رایج است زیرا انجام چنین کاری به ارائه خدمات بهتر به خود این افراد و مدیریت بهتر چالش‌های مساله مهاجرت کمک می‌کند. البته باید در نظر داشت بخشی از جمعیت مهاجر ساکن ایران، آشنایی چندانی با تکنولوژی ندارند و احتمالا ثبت‌نام در این سرشماری اینترنتی از سوی این بخش چندان مورد استقبال قرار نگیرد.
3. آغاز طرح واکسیناسیون تکمیلی اتباع خارجی:
دولت ایران به تازگی طرح جدیدی برای واکسیناسیون اتباع خارجی آغاز کرده است. اتباع خارجی در سراسر ایران در چارچوب این طرح می‌توانند برای دریافت واکسیناسیون فلج اطفال و سل به نزدیک‌ترین مرکز بهداشت یا خانه سلامت محل زندگی خود مراجعه کنند. این طرح برای ایمن‌سازی اطفال اتباع افغانستانی اجرایی می‌شود. نقطه آغاز این طرح ابتدا از درب منازل اتباع است و با ثبت مشخصات خانوارها، آدرس محل مراکز بهداشت اعلام می‌شود تا برای بیماریابی و تکمیل واکسیناسیون به مرکز بهداشت مراجعه کنند. درصورتی که فرد بعد از ۴۸ ساعت مراجعه نکنند، پرسنل بهداشت پیگیری می‌کنند و برای انجام واکسیناسیون به در منازل اتباع مراجعه می‌کنند.
در کنار تزریق واکسیناسیون تکمیلی سل و فلج اطفال در سراسر کشور در رده سنی زیر ۵ سال هم استفاده از مکمل ویتامین آ نیز صورت می‌گیرد. حدودا ۴۰۰ پایگاه و مرکز این خدمات را ارائه می‌دهند. ارائه چنین خدمات بهداشتی به اتباع خارجی بسیار خوشحال کننده است. اتباع خارجی ساکن در ایران غالبا به دلیل فقر و محرومیت، در بهره‌مندی از خدمات درمانی و بهداشتی با مشکل مواجه‌اند. ارائه چنین خدماتی به این افراد قدمی شایسته برای اجرای تعهدات بشردوستانه ما در قبال مهاجران است.
4. رکوردزنی ورود مهاجران غیرمجاز به انگلیس از طریق کانال مانش:
آمارهای دولت انگلیس حاکی از آن است که در سال ۲۰۲۲ تعداد ۴۵۷۵۶ مهاجر غیرمجاز برای ورود به خاک این کشور، از کانال مانش عبور کرده‌اند. این امر یک رکورد جدید محسوب می‌گردد. این عدد ۶۰ درصد بیشتر از رقم ثبت شده برای این مورد در سال ۲۰۲۱ است. مطابق ارقام مربوط به وزارت کشور انگلیس، تعداد کسانی که با قایق‌های کوچک به صورت قاچاقی وارد انگلیس شده‌اند در سالهای اخیر روندی افزایشی داشته به نحوی که برای سال ۲۰۲۱ این تعداد ۲۸۵۲۶ تن، برای سال ۲۰۲۰، ۸۴۶۶ تن، برای سال ۲۰۱۹، ۱۸۴۳ تن و برای سال ۲۰۱۸، ۲۹۹ تن بوده است.
بیشترین تعداد عبور مهاجران غیرمجاز از کانال مانش در یک ماه، مربوط به ماه اوت ۲۰۲۲ با ثبت رقم ۸۶۳۱ نفر است. این مهاجرت‌های خطرناک در برخی موارد مرگبار هم بوده‌اند. در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۲۲ (۲۳ آذر ۱۴۰۱) به دنبال سرنگونی یک قایق حامل مهاجران غیرقانونی در کانال مانش، چهار نفر جان باختند. در ماه نوامبر ۲۰۲۱ هم حادثه‌ای مرگبارتر اتفاق افتاد و با غرق شدن یک قایق حامل این مهاجران که از فرانسه عازم انگلیس بود، دست کم ۲۷ تن جان خود را از دست دادند.
مساله ورود مهاجران غیرمجاز امروزه به یکی از چالش‌های جدی بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، من‌جمله انگلیس، تبدیل شده است. این امر کشورهای مذکور را به فکر اتخاذ سیاست‌های مهاجرتی جدیدی انداخته است. در همین راستا گذشته سیاستمداران انگلیسی هم تلاش‌های زیادی برای مقابله با مهاجرت غیرقانونی در کانال مانش انجام داده‌اند. در ماه آوریل پریتی پاتل، وزیر کشور سابق دولت انگلیس، توافقی جنجالی را با رواندا امضا کرد. بر اساس این توافق افرادی که به صورت غیرقانونی وارد انگلیس شده باشند، به رواندا فرستاده می‌شوند تا در آنجا فرآیند رسیدگی به پرونده آن‌ها و اسکان بالقوه آن‌ها انجام گردد. البته این سیاست مورد انتقاد گسترده طرفداران حقوق بشر و گروه‌های حامی مهاجران قرار گرفت.
5. افزایش شمار آوارگان به بیش از 103 میلیون نفر در سایه جنگ اوکراین:
گزارش جدید کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد از رکورد جدید شمار پناهجویان و آوارگان در سال جاری میلادی خبر داده است. بنا به این گزارش در حال حاضر حدود 103 میلیون نفر به اجبار آواره شده‌اند. لذا اکنون بیش از هر زمان دیگری پناهجو در جهان وجود دارد و این یک رکورد غم‌انگیز است. این نهاد بین‌المللی دلیل اصلی این افزایش را جنگ اوکراین و افزایش شمار آوارگان و پناهجویان اوکراینی دانسته است.
رقم 103 میلیون نفر شامل پناهندگان، پناهجویان، آوارگان داخلی و سایر افراد آسیب‌پذیر است. این آمار بدان معناست که در مقایسه با پایان سال 2021، اکنون 13.6 میلیون نفر بیشتر از یک سال قبل بی‌جا شده‌اند. این امر حاکی از افزایش 15 درصدی است. یک سخنگوی کمیساریای پناهندگان سازمان ملل متحد گفت که در ماه‌های اول این جنگ شاهد سریع‌ترین رشد بحران آوارگی از زمان جنگ جهانی دوم بودیم. همراه با بدتر شدن شرایط اضطراری در کشورهای آفریقایی، افغانستان و سایر مناطق، این امر باعث شده است که تعداد پناهجویان به بالای 100 میلیون برسد.
بر اساس ارزیابی آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد، تقریبا یک سوم جمعیت اوکراین تاکنون بی‌جا شده‌اند. از این رقم این تقریباً هشت میلیون اوکراینی به عنوان پناهنده در کشورهای اروپایی زندگی می‌کنند. بیش از 6.5 میلیون نفر هم در کشور خود آواره هستند. با توجه به تداوم جنگ اوکراین و روسیه و عدم وجود چشم‌اندازی برای صلح به نظر می‌رسد در سال جاری میلادی نیز جهان همچنان باید با آوارگی اوکراینی‌ها دست‌وپنجه نرم کند. این امر سبب ورود فشار بیشتری به کشورهای اروپایی مانند لهستان می‌گردد. لذا تنها راه‌حل پذیرش مسئولیت از سوی دیگر کشورهای توسعه‌یافته برای پذیرش بیشتر آوارگان اوکراینی است.
