اردیبهشت ۱, ۱۴۰۳ ۳:۴۵ بعد از ظهر
ميراث خواران پديده مهاجرت در جهان (مکنزی-۳)
قسمت سوم از ترجمه‌ی گزارش سازمان جهانی مکنزی از پدیده مهاجرت در سطح جهان پیرامون میراث خواران پدیده مهاجرت در جهان
کدام کشورها بیشترین منفعت اقتصادی را از پدیده مهاجرت در جهان می‌برند؟ آیا فواید اقتصادی مهاجرت برای همه‌ی کشورهای مهاجرپذیر یکسان است؟ آیا همه ی مهاجران جهان فارغ از کشور مبداشان نیروهای کار مفیدی هستند یا برخی نواحی جهان مهاجران پربازده‌تری دارند؟ سهم مهاجران در توليد ناخالص داخلي كشورهاي مهاجرپذير چه قدر است؟ آیا سهم زنان و مردان مهاجر در اقتصاد کشورهای مقصد برابر است؟
مهاجرت در جهان و سهم مهاجران از تولید ناخالص داخلی کشورها
کشورهای توسعه‌یافته مقصد 65 درصد از مهاجران سراسر جهان‌اند. ولی 90 درصد از تولید ناخالص داخلی مهاجران جهان در این کشورها به وقوق می‌پیوندد.
مهاجران در سال 2015 در اقتصادهای توسعه‌یافته 5.8 تا 6.3 میلیارد دلار تولید داشته‌اند. چیزی حدود 13 درصد از کل تولید ناخالص داخلی این اقتصادها. در مقابل مهاجران در کشورهای در حال توسعه فقط 600 میلیون دلار تولید ناخالص داخلی داشته‌اند، چیزی حدود 3 درصد از تولید ناخالص داخلی کشورهای در حال توسعه را.
دلیل این اختلاف فاحش فقط در تعداد مهاجران نیست. (65 درصد مهاجران به کشورهای توسعه‌یافته رفته‌اند و فقط 35 درصد به کشورهای در حال توسعه.). بلکه یک دلیل مهم‌تر پایین‌تر بودن سرانه‌ی تولید در اقتصادهای در حال توسعه است.
بیشترین فایده از حضور مهاجران را کشورهای آمریکای شمالی و اروپای غربی می‌برند. 2.2 میلیارد تا 2.5 میلیارد دلار از تولید ناخالص داخلی آمریکای شمالی و 2.2 میلیارد تا 2.3 میلیارد دلار از تولید ناخالص داخلی اروپای غربی توسط مهاجران تولید شده است. تاثیر اقتصادی حضور مهاجران در کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس و اقیانوسیه اگرچه در مقیاس دلاری کمتر است،ولی در مقیاس سهم از کل تولید ناخالص بسیار قابل توجه است. تقریبا نیمی از تولید ناخالص داخلی کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس و یک چهارم از تولید ناخالص داخلی قاره‌ی اقیانوسیه توسط مهاجران تولید می‌شود.
در مقیاس کشوری 90 درصد از تولید ناخالص داخلی مهاجران فقط در 25 کشور جهان متمرکز شده است. 12 کشور در حوزه‌ی اروپای غربی قرار دارند و 4 کشور در حوزه‌ی کشورهای عربی خلیج فارس.
کشورهایی که بیشترین استفاده از مهاجرت در جهان را دارند
مهاجران در سال 2015 در 5 کشور جهان 3.6 میلیارد دلار تولید ناخالص داشته‌اند. 5 کشوری که میراث‌بر بیشترین فایده از حضور مهاجران‌اند:
- آمریکا (2 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی مهاجران معادل با 11 درصد از کل تولید ناخالص داخلی این کشور)
- آلمان (550 میلیون دلار معادل با 17 درصد از تولید ناخالص داخلی کل)
- انگلستان (390 میلیون دلار معادل با 14 درصد از تولید ناخالص داخلی کل)
- استرالیا (330 میلیون دلار معادل با 25 درصد از تولید ناخالص داخلی کل)
- کانادا (320 میلیون دلار معادل با 21 درصد از تولید ناخالص داخلی کل)
سهم مهاجران در تولید ناخالص داخلی کشورهای مختلف بسیار متنوع است. به عنوان مثال در کشورهایی چون هنگ‌کنگ و سنگاپور که اخیرا به نقطه تمرکزی برای مهاجران تبدیل شده‌اند 35 تا 39 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 2015 تولید نیروی کار مهاجر تولید شد. کشورهایی چون کانادا و استرالیا که تعداد بیشتری از مهاجران را در بازه‌های طولانی‌تری جذب کرده‌اند 20 تا 30 درصد تولید ناخالص داخلی‌شان به دست مهاجران تولید می‌شود. از آن طرف هم کشوری چون ژاپن وجود دارد که فقط 1 درصد از تولید ناخالص داخلی‌اش توسط مهاجران تولید می‌شود. (ژاپن از جمله کشورهایی است که مهاجرپذیر نیست و فقط 2 درصد از جمعیت این کشور را مهاجران تشکیل می‌دهند.)
کشورهای حوزه خلیج فارس و مهاجران
در بین 25 کشوری که 90 درصد تولید ناخالص داخلی مهاجران در آن‌ها اتفاق می‌افتد، 4 کشور حوزه‌ی خلیج فارس قرار دارند: عربستان صعودی، امارات متحده‌ی عربی، کویت و قطر.
48 درصد از تولید ناخالص داخلی کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس به دست نیروی کار مهاجر به دست می‌آید.[1]
البته باید توجه داشت که این کشورها بسیاری از نیروی کار مهاجرشان را در 5 تا 10 سال اخیر به دست آورده‌اند و مدت زیادی از حضور مهاجران در این کشورها نمی‌گذرد. از طرفی در کشوری چون عربستان صعودی کلیه‌ی قراردادهای کاری با نیروهای خارجی موقتی است و حقوق پرداختی به آن‌ها به مراتب کمتر از نیروی کار بومی است. در سال 2013 مهاجران نیمی از نیروی کار عربستان را تشکیل دادند، اما فقط 25 درصد از درآمد ملی به آن‌ها تعلق گرفت. ویزای به شرط حمایت کارفرما توانایی مذاکره و چانه‌زنی مهاجران برای دریافت حقوق بالاتر در عربستان را ناممکن کرده است. به عبارتی تولید ناخالص داخلی مهاجران در عربستان به معنای شرایط رفاه کلی برای آن‌ها نیست.[2]
تاثیر ناحیه‌ی مبدا مهاجران در تولید ناخالص داخلی آن‌ها نیز جالب توجه است. مهاجرانی که از کشورهای در حال توسعه مهاجرت کرده‌اند حدود 4.1 میلیارد دلار (نزدیک به 60 درصد) تولید ناخالص داخلی مهاجران را به خود اختصاص داده‌اند. بیشترین سهم از آن مهاجرانی است که از آمریکای لاتین آمده‌اند (14 درصد). 11 درصد از تولید ناخالص داخلی مهاجران جهان به مهاجران اروپای شرقی و آسیای مرکزی تعلق دارد. مهاجران برآمده از کشورهای توسعه‌یافته 2.2 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی داشته‌اند. 16 درصد از تولید ناخالص داخلی مهاجران جهان متعلق به مهاجرانی بوده که از اروپای غربی مهاجرت کرده‌اند.
مردان مهاجر از زنان مهاجر فعال‌ترند.
در کشورهای OECD 48 درصد از مهاجران مرد و 52 درصد زن هستند. اما سهم مردان در تولید ناخالص داخلی این کشورها 58 درصد (3میلیارد دلار) و سهم زنان 42 درصد (2.1 میلیارد دلار) است. [3] در این کشورها مردان با احتمال بیشتری فعال خواهند بود و در سطح مهارتی مشابه یک زن و مرد، احتمال بی‌کاری مرد کمتر است.
همان‌طور که بیان شد بیشترین بهره از پدیده مهاجرت در جهان را کشورهای مقصد می‌برند. اما کشورهای مبدا نیز سهمی می‌برند. مهاجران با مهاجرت کردن به طور کلی درآمد خود را افزایش م‌دهند. بخش زیادی از این درآمد از طریق مصرف کالا و خدمات به اقتصاد کشور مقصد بازمی‌گردد. اما بخشی نیز ذخیره می‌شود و از طریق وجوه ارسالی به خانواده‌ها و بستگان مهاجران در کشور مبدا ارسال می‌شود. در سال 2014 مبلغی برابر با 580 میلیون دلار به کشورهای مبدا ارسال شد. برابر با 8.7 درصد از 6.7 میلیارد دلاری که مهاجران در آن سال تولید کردند. در حالی‌که این مبلغ در کشورهای مقصد درصد بالایی از تولید ناخالص داخلی محسوب نمی‌شود، در بعضی کشورهای دریافت‌کننده نسبت بالایی از تولید ناخالص داخلی است. در ادامه به تاثیرات مثبت پدیده‌ی مهاجرت برای کشورهای مبدا نیز پرداخته خواهد شد.
[1] به دلیل محدودیت دسترسی به آمارهای کویت، امارت متحده عربی و قطر آمارهای عربستان صعودی برای کل کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس برآورده شده است.
[2] Saudi Arabia beyond oil: The investment and productivity transformation, McKinsey Global Institute, December 2015.
[3] خروجی‌های اقتصادی بر حسب جنسیت فقط در کشورهای OECD قابل برآورد است که حدود 78 درصد از تولید ناخالص داخلی مهاجران (5.4 میلیارد دلار) در این کشورها تولید می شود. در سایر کشورها و برای سایر مهاجران جهان چنین برآوردی به دلیل ناچیز بودن داده‌ها و غیرقابل اتکا بودن‌شان ناممکن است.
سایر قسمت‌های ترجمه‌ی گزارش سازمان مکنزی:
- مکنزی ۶: موج اخیر پناهندگی و مهاجرت به اروپا
