جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های اخیر با توجه به موقعیت جغرافیایی، دسترسی آسان، پیوندهای فرهنگی و مذهبی، یکی از کانون‌های جذب موقت و دائم مهاجران کشور افغانستان بوده است. حضور چندین میلیون مهاجر افغانستانی در بیش از چهار دهه اخیر، گواهی بر صحت این ادعا می‌باشد. از همین روی مساله مهاجرت و مهاجران، چه به عنوان چالش و چه به عنوان فرصت، یکی از موضوعات مهم برای مسئولان و کارگزاران جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.